یک سرمایه گذار خردمند در هنگام انتخاب شرکتی که قصد دارد در آن سرمایه گذاری کند باید به چه نکاتی توجه داشته باشد؟ معمولاً باید نسبت‌های مالی حیاتی، مانند بازده سرمایه به کار گرفته شده (ROCE)، بازده وجوه سرمایه‌گذاری شده (ROIC)، بازده حقوق صاحبان سهام (ROE)، و بازده دارایی‌ها (ROA) را تحلیل کنند. این چهار نسبت اساسی برای ارزیابی دقیق ارزش یک شرکت بسیار مفید هستند. هر تصمیم سرمایه گذاری موفقی که تاکنون گرفته شده است بر اساس تحلیل عمیق این شاخص‌ها بوده است.
امروز نگاهی به ROCE خواهیم داشت - این شاخص یک معیار حیاتی است که برای مقایسه درآمد یک شرکت با رجوع به میانگین سرمایه به کار رفته در فرآیندهای تجاری و دارایی‌های آن استفاده می‌شود.
مقاله شامل موضوعات زیر می باشد:
شاخص ROCE چیست و چرا باید آن را محاسبه کرد؟
بازده سرمایه به کار گرفته شده (ROCE) یکی از مهم ترین نسبت‌های سودآوری است. این معیار به ارزیابی دوام کسب و کار، حاشیه سود، و کارایی سرمایه کمک می‌کند. به بیان ساده، این معیار تعیین می‌کند که آیا واحد تجاری می‌تواند از سرمایه سود ایجاد کند و یا خیر. بنابراین، هدف اصلی آن تعیین درصد بازده نسبت به پول سرمایه‌گذاری شده در تلاش مربوطه است.
ماهیت روشنگر نسبت ROCE، آن را به یکی از محبوب ترین نسبت‌های سودآوری تبدیل می‌کند که توسط بسیاری از سرمایه گذاران، سهامداران، و تحلیلگران مالی مورد استفاده قرار می‌گیرد. مقایسه ROCEهای چند شرکت، علاقه مندان را قادر می‌سازد تا بهترین گزینه را برای سرمایه گذاری انتخاب کنند.
درک ماهیت ROCE
ROCE به دلیل نقشش در ارزیابی واحدهای صنایع سرمایه بَر (capital intensive)، به عنوان مثال، تولید نفت یا حمل و نقل، بسیار ارزشمند است. از نظر فنی، محاسبه ROCE مقدار تقریبی سود تولید شده توسط شرکت را به ازای هر دلار به کار گرفته شده در تجارت نشان می‌دهد. نسبت‌های سودآوریِ دیگری نیز مانند بازده حقوق صاحبان سهام (ROE) وجود دارد. با این حال، ROE تنها برای ارزیابی سودآوری یک شرکت از نظر حقوق صاحبان سهام آن مورد استفاده قرار می‌گیرد. برخلاف این شاخص، ROCE ترکیبی از بدهی و حقوق صاحبان سهام را در نظر می‌گیرد. تصور کنید زمانی که می‌خواهید قیمت سهام یک شرکت را در دو سال آینده پیش بینی کنید، این نسبت تا چه اندازه می‌تواند برای شما مفید باشد. هر چه درصد سود به ازای یک 1 دلار بیشتر باشد، بهتر است. بنابراین، نسبت ROCE نشان می‌دهد که کدام شرکت‌ها سودآوری قوی تری دارند.
صاحبان مشاغل اهمیت شاخص ROCE را درک می‌کنند. این روند به این صورت است: سرمایه گذاران به شرکت‌هایی که نسبت ROCE ایشان در طول سالیان متوالی رشد چشمگیری داشته است، تمایل دارند. "ROCE پایدار خوب است، اما افزایش ROCE عالی است!"، با در نظر گرفتن این اصل به عنوان یک راهنما، سرمایه گذاران می‌توانند از این موهبت بهره‌مند شوند. شرکت‌هایی با نوسانات بالا یا ROCE پایین، فاقد تخصص مالی هستند؛ از این رو، خرید سهام یا اوراق بهادار از آنها نباید یک سرمایه‌گذاری هوشمندانه تلقی شود.
با وجود اینکه ROCE می‌تواند به عنوان یک ابزار موثر برای ارزیابی سودآوری یک تجارت عمل کند، چندین نسبت مالی دیگر نیز وجود دارد که برای تجزیه و تحلیل عملکرد یک شرکت مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نسبت‌ها عبارتند از ROIC (بازده وجوه سرمایه گذاری شده)، ROE (بازده حقوق صاحبان سهام)، و ROA (بازده دارایی).
نکات مهم
ROCE یک نسبت سودآوری است که برای تخمین عملکرد یک کسب و کار بر اساس مدیریت کل سرمایه آن محاسبه می‌شود.
ROCE اشتراکات زیادی با ROIC ( نسبت سودآوری دیگری که برای تعیین بازده سرمایه سرمایه گذاری شده استفاده می‌شود) دارد.
- برای داشتن نگاهی فراخ تر، عملکرد یک شرکت اغلب با محاسبه چندین نسبت بازدهی اصلی مانند ROCE، ROE، ROA و ROIC ارزیابی می‌شود.
- ROCE = (EBIT / سرمایه به کار گرفته شده) × 100%.
ROCE ،ROA ،ROIC، و ROE: جدول مقایسه
پایه | ROCE | ROA | ROIC | ROE |
| فرم کامل | بازده سرمایه به کار گرفته شده | بازده دارایی | بازده وجوه سرمایه گذاری شده | بازده حقوق صاحبان سهام |
محاسبه | درآمد خالص عملیاتی / سرمایه به کار گرفته شده | درآمد خالص عملیاتی / دارایی‌های متعلق | درآمد خالص عملیاتی / وجوه سرمایه گذاری شده | درآمد خالص عملیاتی / میانگین حقوق صاحبان سهام |
| Signature Features | این نسبت اغلب برای مقایسه عملکرد شرکت‌های مختلف در یک بخش ( که معمولاً یک بخش سرمایه بر است) مورد استفاده قرار می‌گیرد. | در حالی که ROA، درست مانند سایر نسبت‌های موجود در این فهرست، برای ارزیابی سودآوری یک شرکت استفاده می‌شود؛ این نسبت عمدتاً به تجزیه و تحلیل چگونگی استفاده کارآمد از دارایی‌های ترازنامه شرکت کمک می‌کند. | ROIC با نشان دادن میزان موفقیت یک واحد تجاری در سرمایه گذاری وجوه خود به تجزیه و تحلیل عملکرد شرکت کمک می‌کند. این نسبت نمای دقیق تری از سودآوری کسب و کار ارائه می‌دهد | محدوده‌ی نسبت‌های ROE به طور قابل توجهی متغیره و تا حد زیادی به صنعت بستگی دارد. با این وجود یک میانبر برای تحلیلگران وجود دارد، و آن هم این است که معمولاً ROE را در صورتی که کمتر از 10 درصد باشد ضعیف می‌دانند. به طور کلی، میزان 14% برای ROE قابل قبول است. |
ROIC (بازده وجوه سرمایه گذاری شده) نسبت دیگری است که به ارزیابی کارایی اقتصادی یک شرکت در تخصیص سرمایه خود در سرمایه گذاری‌های مطلوب کمک می‌کند. این شاخص نشان می‌دهد که چگونه یک واحد تجاری با موفقیت از وجوه خود برای ایجاد سود با بازده محاسبه شده به ازای هر دلار سرمایه گذاری شده استفاده می‌کند.
ROIC و ROCE شباهت‌های زیادی با هم دارند، چرا که آنها بر اساس یک مفهوم هستند. با این حال، اجزای اصلی آنها کمی متفاوت می‌باشند. ROIC با تقسیم سود خالص عملیاتی بر وجوه سرمایه گذاری شده محاسبه می‌شود:
ROIC = سود عملیاتی خالص پس از بهره و مالیات / سرمایه سرمایه گذاری شده
تفاوت اصلی با مولفه‌ی "سود عملیاتی خالص پس از بهره و مالیات" شروع می‌شود، زیرا این معیار سود واقعی شرکت را منعکس می‌کند اما تعهدات مالیاتی واحد تجاری را نیز در نظر می‌گیرد، در حالی که در ROCE اینگونه نیست.
چگونه ROCE (بازده سرمایه به کار گرفته شده) را محاسبه کنیم؟
همانطور که پیش‌تر در بالا توضیح دادیم، ROCE شاخصی است که برای تجزیه و تحلیل کارایی یک شرکت از نظر مدیریت سرمایه استفاده می‌شود. همچنین می‌تواند به مقایسه سودآوری چندین شرکت در یک صنعت مشابه کمک کند. اجزای کلیدی مورد نیاز برای محاسبه ROCE، سود پیش از بهره و مالیات (EBIT) و سرمایه به کار رفته می‌باشد.
فرمول مورد استفاده برای محاسبه ROCE به شرح زیر است:
EBIT = درآمد خالص - بهای تمام شده کالای فروخته شده - هزینه‌های عملیاتی
برای سهولت، می‌توانیم به معیار EBIT به عنوان "درآمد خالص پیش از بهره و مالیات" رجوع کنیم. EBIT (سود پیش از بهره و مالیات یا درآمد خالص) یک معیار مالی است و سودی را که یک شرکت در نتیجه‌ی فعالیت تجاری خود به دست می‌آورد را نشان می‌دهد. این در واقع سود یک واحد تجاری قبل از کسر بهره یا مالیات است. محاسبه EBIT با فرمول زیر امکان پذیر است:
درآمد خالص - ارزش محصولات فروخته شده - هزینه‌های عملیاتی
سرمایه به کار گرفته شده، که گاهی اوقات به عنوان وجوه به کار گرفته شده از آن یاد می‌شود، سرمایه کلی یک شرکت است که برای تولید سود استفاده می‌شود. مقدار آن به صورت زیر محاسبه می‌شود:
سرمایه به کار گرفته شده = کل دارایی‌ها - بدهی‌های جاری
برای دریافت تِمپلیت رایگان خود به منظور محاسبه ROCE، روی اینجا کلیک کنید.
بررسی جزئیات: مثال ROCE
بیایید دو تجارت از یک صنعت مشابه را در نظر بگیریم، به عنوان مثال، حمل و نقل. در زیر محاسبه ROCE برای شرکت‌های فرضی در این مثال را مشاهده خواهید کرد: Mark & Co و Rocket Corp.
اساس | Mark & Co | Rocket Corp. | نظرات |
درآمد | $24,695 | $67,352 |
|
| دارایی کل | $21,793 | $153,789 |
|
| بدهی‌های جاری | $5,449 | $34,257 |
|
| EBIT | $5,958 | $12,992 |
|
| سرمایه به کار گرفته شده | $16,344 | $119,532 | دارایی کل منهای بدهی‌های جاری |
| ROCE (بازده سرمایه به کار گرفته شده | 0.36 | 0.10 | EBIT تقسیم بر سرمایه به کار گرفته شده |
در نگاه اول، کسب و کار Rocket Corp نسبت به Mark & Co بسیار موفق‌تر به نظر می‌رسد: درآمد قابل‌توجه، EBIT و صورت‌های مالی چشمگیرتر، و دارایی‌های زیادی تحت کنترل خود دارد. معیار ROCE جنبه متفاوتی را به ما نشان می‌دهد. تجزیه و تحلیل انجام شده نشان می‌دهد که Mark & Co از سرمایه خود عاقلانه استفاده می‌کند و بر حسب درصد سود بیشتری ایجاد می‌کند.
- Mark & Co: مقدار 36 سنت در هر 1 دلار (ROCE: ~ 36%).
- Rocket Corp: مقدار 10 سنت به ازای هر 1 دلار (ROCE: ~ 10%).
نکات کلیدی
اگر به صورت جامع به موضوع نگاه نکنید و مهم‌ترین شاخص‌های سودآوری یک واحد تجاری مانند صورت سود و زیان را به صورت مجزا تجزیه و تحلیل نکنید، ارزیابی سلامت مالی دشوار است. به همین دلیل است که سرمایه گذاران نسبت‌های سودآوری ROIC و ROCE را برای برآورد نسبی پتانسیل یک شرکت محاسبه می‌کنند.
نتیجه محاسبه سود عملیاتی به طرف‌های ذینفع کمک می‌کند تا ببینند آیا یک شرکت ارزش سرمایه گذاری را دارد و یا خیر. اگر نسبت ROCE یک کسب و کار رشد قوی‌ای را نشان می‌دهد، این نشانه‌ی خوبی است. این امر بیانگر آن است که مدیریت شرکت‌ها در مسیر درستی پیش می‌رود و عاقلانه وجوه را سرمایه گذاری می‌کنند.
پرسش‌های پرتکرار
بازده سرمایه به کار گرفته شده (ROCE) یکی از محبوب ترین نسبت‌های سودآوری است که برای ارزیابی کارآمدی یک شرکت در به کارگیری وجوه خود مورد استفاده قرار می‌گیرد. این شاخص نشان می‌دهد که آیا یک شرکت می‌تواند از سرمایه‌ای که استفاده می‌کند سود ایجاد کند یا خیر. هر چه ROCE بالاتر باشد، بهتر است.
حتی با وجود اینکه هیچ استاندارد پذیرفته شده‌ای برای هر صنعت وجود ندارد، هر چه بازده وجوه به کار رفته بالاتر باشد به این معنی است که شرکت در مدیریت سرمایه خود بسیار خوب عمل کرده است. با این حال، در این بین یک سری مشکلات وجود دارد که باید از آنها آگاه بود: گاهی اوقات ROCE بالا ممکن است نشان دهنده سودآوری یک شرکت نباشد، بلکه حاکی از این واقعیت است که آن شرکت پول نقد زیادی را دارا می‌باشد.
نسبت‌های دیگر، مانند بازده دارایی‌ها (ROA) یا بازده حقوق صاحبان سهام (ROE)، برای ارزیابی سودآوری شرکت نسبت به شاخص‌های مجزا استفاده می‌شوند. ROA برای ارزش دارایی‌های کنترل شده و ROE برای حقوق صاحبان سهام. برخلاف این شاخص‌ها، ROCE با در نظر گرفتن بدهی و حقوق صاحبان سهام کمک می‌کند تا تصویر گسترده‌تری در اختیار داشته باشیم.
شاخص بازده سرمایه به کار گرفته شده به طور گسترده یکی از دقیق ترین نسبت‌های سودآوری است. سرمایه گذاران این نسبت را محاسبه می‌کنند تا دریابند آیا سرمایه‌گذاری در سهام یک شرکت ارزشمند خواهد بود و یا خیر.
اشخاص ذینفع نسبت ROCE را با استفاده از فرمول زیر محاسبه می‌کنند: درآمد عملیاتی خالص پیش از بهره و مالیات / سرمایه به کار گرفته شده، که در آن جزء اول به طور کلی EBIT (درآمد پیش از بهره و مالیات) نامیده می‌شود.
محتوای این مقاله بیانگر نظر نویسنده است و لزوماً بیانگر موضع رسمی کارگزار لایت فایننس نیست. مطالب منتشر شده در این صفحه صرفاً برای اهداف اطلاعاتی ارائه شده است و نباید به عنوان ارائه مشاوره سرمایه گذاری برای اهداف دستورالعمل 2014/65/EU مورد نظر تلقی شوند.
بر اساس قانون کپی‌رایت، این ماده مالکیت معنوی محسوب می‌شود که شامل ممنوعیت کپی و توزیع آن بدون رضایت می‌باشد.
