آیا یک کسب و کار می تواند بدون دارایی مالی وجود داشته باشد؟ خیر. امروزه همه ی کسب و کارها انواع گوناگونی از سرمایه را در اختیار دارند و نمی توانند و بدون داشتن آن ها نمی توانند به شکلی درست عملکردهای خود را نشان بدهند. تعریف سنتی یک دارایی عبارت است از یک کالای دارای ارزش که توسط یک نهاد، شخص، یا دولت کنترل شده و تحت مالکیت آن ها است و انتظار می رود که این سرمایه در آینده ی نزدیک یک منفعت قابل محاسبه را ایجاد کند. اگرچه، دارایی می تواند چیزی باشد که نمود فیزیکی ندارد، مثل یک منبع اطلاعاتی یا یک راهبرد. به همین دلیل است که تمامی دارایی ها را می توان به دو دسته ی مادی و نامشهود تقسیم کرد.
فهم ماهیت انواع مختلف سرمایه می تواند کمی گیج کننده باشد، پس ما اینجاییم که در این خصوص به شما کمک کنیم. در این مطلب به تفاوت های عمده ی موجود بین دارایی های مادی و نامشهود خواهیم پرداخت. همچنین، ما حتی به دسته بندی های بیشتری از دارایی ها اشاره خواهیم کرد که دانستن آن در صورتی که بخواهید حساب و کتاب های خود را به شکلی خوب و منظم پیش ببرید ضروری است.
مقاله شامل موضوعات زیر می باشد:
نکات کلیدی
| دارایی مشهود و نا مشهود چیست؟ | دارایی مشهود و نا مشهود، نوعی معیار برای ارزیابی ارزش شرکت است که نقش بسیار مهمی در شکل دادن به ساختار کلی سرمایه ایفا می کنند. |
| دارایی های مشهود یعنی چه؟ | دارایی مشهود به معنای دارایی های فیزیکی، از جمله ساختمان ها، تجهیزات، و اقلام موجود در انبار است که شرکت می تواند با فروش آنها پول نقد دریافت کند. |
| دارایی های نا مشهود چیست؟ | دارایی های نا مشهود، دارایی های غیر فیزیکی از جمله اختراعات، نماد تجاری و سرقفلی هستند که نقش مهمی در رقابت پذیری یک شرکت ایفا می کنند. |
| دارایی های مشهود در مقابل دارایی های نا مشهود | درک تفاوت بین دارایی های مشهود و نامشهود به شما این امکان را می دهد که عملکرد مالی یک شرکت را با دقت بیشتری ارزیابی کنید و فرآیندهای حسابداری و مدیریت آن را بهتر درک کنید. |
دارایی چیست؟
به بیانی ساده، دارایی یک بخش از مال است که تحت کنترل و مالکیت یک شرکت یا شخص خصوصی قرار دارد. شرکت یا شخص نامبرده باید توانایی مطابقت با تمامی قوانین، مقررات، و تعهدات خود که مرتبط با این مال است را انجام بدهد. همچنین، دولت ها می توانند دارایی داشته باشند، اما در هر حال از آن ها همواره انتظار می رود که بتوانند با سرمایه هایشان اثر یا منفعت اقتصادی چشمگیری ایجاد کنند.
به شرط اینکه یک شرکت بتواند به درستی اموال را شناسایی و طبقه بندی کند می توان گفت نیمی از جنگ را پیروز شده است. بقای هر نهادی به عوامل اساسی زیادی بستگی دارد، اما شناخت سرمایه موضوعی است که اجازه می دهد ریسک های احتمالی را کاهش و توانایی مالی را در سطحی مناسب نگه داریم.
تقسیم بندی های جهان شمولی که در مورد دارایی ها ارائه شده ویژگی های زیر را مد نظر قرار داده اند: قابلیت تبدیل، وجود فیزیکی، و نوع استفاده.
قابلیت تبدیل دارایی
سطح بالای قابلیت تبدیل سرمایه به معنی این است که قادر خواهید بود به راحتی سرمایه ی خود را به پول یا معادل های آن تبدیل کنید. تقسیم دارایی ها بر اساس قابلیت تبدیل آن ها را می توان به دو زیرگروه دیگر دسته بندی کرد: دارایی های جاری یا فعلی (که به نام دارایی های کوتاه مدت هم شناخته می شوند) و دارایی های غیرجاری (یا همان دارایی های بلند مدت). در بخش زیر می خواهیم هر یک از این زیرگروه ها را بررسی کنیم.
دارایی های جاری
گاهی اوقات به دارایی های جاری دارایی های کوتاه مدت یا نقدی هم می گویند زیرا در مدتی کوتاه (مثلا یک سال) قابل تبدیل به پول یا معادل آن هستند. در پایین چند مثال از این نوع دارایی ها را می بینید:
پول نقد
معادل های مختلف پولی
سرمایه گذاری های کوتاه مدت
حساب های دریافتی
موجودی های حرفه ای
سهام در بازارهای بورس سهام یا اوراق قرضه
دارایی های غیر جاری یا ثابت
همانطور که از نام آن مشخص است، دارایی های ثابت دقیقا بر خلاف دارایی های جاری هستند، یعنی یه آسانی قابل تبدیل به پول نیستند. فرآیند تبدیل می تواند دهه ها طول بکشد، پس به همین دلیل است که نام ''ثابت'' و ''بلند مدت'' بر روی این دارایی ها گذاشته شده است. اگرچه، ارزش پولی چنین اموالی اغلب بالاتر از قیمت فعلی یک دارایی جاری قابل تبدیل به پول یا معادل آن است. در پایین به برخی مثال های مرتبط با دارایی ثابت اشاره کرده ایم:
مالکیت غیر منقول زمین
ساختمان ها (تجاری یا شخصی)
ابزارآلات خاص
تمامی انواع حق اختراع
دارایی های فکری
نشان تجاری شرکت ها
نوع استفاده
این زیرگروه به نوع استفاده ی عملی یا هدف دارایی ها ارتباط دارد که می توان آن را به دارایی های عملیاتی و غیرعملیاتی دسته بندی کرد.
دارایی های عملیاتی
دارایی های عملیاتی نقشی چشمگیر در فرآیند متداول همه ی کسب و کاری بازی می کنند و باعث تولید درآمد از فعالیت های اصلی شرکت می شوند. دارایی های عملیاتی می تواند شامل موارد زیر باشد:
پول و معادل های آن
حساب دریافتی
امکانات موجود
موجودی ها
حق اختراع های گوناگون
کپی رایت
ساختمان های یک شرکت
ابزارآلات پیچیده
شهرت یک شرکت
دارایی های غیر جاری
از دارایی های غیرعملیاتی هم برای تولید درآمد استفاده می شود، اما کسب و کارها می توانند همچنان بدون آن ها هم با موفقیت کارهای متداول خود را انجام بدهند. این دارایی ها تاثیرگذاری دارایی های عملیاتی را ندارند و منافع کمتری تولید می کنند. در پایین لیستی از متداول ترین دارایی های عملیاتی را مشاهده می کنیم:
سپرده های مالی کوتاه مدت
دارایی های مالی در بازار عمومی اوراق سهام یا قرضه
زمین
سود حاصله از سپرده های ثابت
وجود فیزیکی
می توان سرمایه ها را بر اساس نوع وجود فیزیکی آن ها دسته بندی کرد. بله، بالاخره ما اینجا داریم در مورد دارایی های مادی و غیرمشهود صحبت می کنیم!
دارایی های مادی
دارایی های مادی وجودی فیزیکی دارند، پس می توان آن ها را لمس کرد یا حداقل دید.
دارایی های غیرمشهود
دارایی های غیرمشهود نمودی فیزیکی ندارند اما همچنان ارزشمند هستند.
برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد این دسته از دارایی ها مطلب زیر را بخوانید.
دارایی ی مادی چیست؟
دارایی ها را بر اساس منشا، چرخه ی فعالیت، و وجود فیزیکی می توان به چند دسته تقسیم کرد. مورد اخیر یعنی ویژگی وجود یا عدم وجود فیزیکی امکان دسته بندی دارایی ها را به مادی و غیرمشهود می دهد.
چرا چنین تمایزی بین دارایی های مختلف ضروری است؟ پاسخ به این سوال واضح است: داشتن اطلاعات در مورد این تمایز زمانی به درد می خورد که کسب و کارها می خواهند یک راهبرد حسابداری انتخاب کنند یا تا جای ممکن اظهاریه های مالی مرتبط با درآمد خود را تا جای ممکن دقیق تنظیم کنند.
در بالا اشاره کردیم که دارایی های مادی در واقع قطعات فیزیکی از یک مال هستند که بر ارزش یک شرکت تاثیر می گذارند. دارایی های مادی شامل موارد زیر هستند:
دارایی های زمینی
ساختمان های شرکتی
ماشین آلات، موجودی های فیزیکی، و ابزارآلات
پول و معادل های آن
اوراق سهام و قرضه در بازارهای بورس عمومی
دارایی های مادی معمولا مستهلک می شوند. استهلاک عبارتی است که فرایند توزیع ارزش یک سرمایه ی مادی را در طول دوران قابل استفاده بودن آن معلوم می کند. دارایی ها تمایل به از دست دادن ارزش خود در مدت زمانی نسبتا کوتاه (اغلب یک سال) دارند. بر اساس ویژگی قابلیت تبدیل می توان دارایی های مادی را به دو دسته تقسیم کرد:
دارایی های مادی جاری
دارایی های مادی جاری سرمایه هایی پرنقدینگی یا کوتاه مدت هستند که به معادل های پول بدون مشکل تبدیل می شوند (پول، موجودی ها، حساب های دریافتی و غیره). فرآیند تبدیل معمولا کمتر یک سال طول می کشد و این امکان افزایش سرمایه را در صوت نیاز به وجود می آورد.
دارایی های مادی جاری
تبدیل دارایی های ثابت یا بلند مدت از سویی دیگر چندان آسان نیست. فرآیند تبدیل در دارایی های بلند مدت برای بیش از یک سال طول می کشد. برجسته ترین مثال های دارایی های بلند مدت را می توان ساختمان های شرکت، دفترها، دارایی های غیرمنقول مانند زمین، و ابزارآلات خاص دانست. دارایی های ثابت به کسب و کارها اجازه ی انجام دادن عملیات های خود بدون تاخیر را می دهد.
دارایی های غیر مشهود
همانطور که واژه ی ''غیر مشهود'' یا ''ناملموس'' پیداست، این دسته از دارایی دقیقا بر خلاف دارایی مادی است که به سرمایه هایی اشاره دارد که وجود فیزیکی ندارند اما همچنان برای مالکان آن دارای ارزش هستند. چه دارایی هایی را می توانیم در دسته ی دارایی های غیر مشهود یا غیر مادی قرار دهیم؟
حسن شهرت و اعتبار کسب و کارها
حق اختراع
ارزش برند
دارایی های فکری شرکت
رازهای تجاری
کپی رایت
علائم تجاری
مجوزها
اگر تصمیم گرفتید که سرمایه های غیرمادی یا نامشهود خود را به پول تبدیل کنید این کار سریع یا آسان انجام نخواهد شد زیرا در سرمایه های غیرمادی به اندازه های دارایی های ثابت نقدینگی وجود ندارد. معین کردن ارزش حقیقی هرگونه سرمایه ی غیرمشهود در مقایسه با تعیین ارزش سرمایه های مادی یک کار اضطراب آور دیگر است. بر روی شعار شرکت مشهوری مثل کوکاکولا ''احساس را مزه کنید'' برچسب قیمتی ای نخورده، اما همچنان باید گفت که بسیار پرارزش است، اینگونه نیست؟
تمامی دارایی های غیرمادی نیز استهلاک پذیر هستند، یعنی فرایند توزیع ارزش به آن ها در طول عمر ان ها معین می شود.
تفاوت بین دارایی های مادی و غیرمادی (نامشهود)
دارایی های مادی و غیرمادی هدف یکسانی دارند: آن ها به صاحبان کسب و کار کمک می کنند تا راهکارهایی موثر ارائه داده و ارزش واقعی شرکت خود را تخمین بزنند. شرکت ها برای پیدا کردن پتانسیل های کامل خود و عملیاتی کردن مزایایی که در اختیار دارند باید فهمی خوب از تفاوت ماهیت هر یک از این دو دسته دارایی داشته باشند.
معیارها | دارایی های مادی | دارایی های غیرمادی یا نامشهود |
تعریف | دارایی های مادی سرمایه هایی هستند که وجود فیزیکی دارند؛ پس می توان ان ها را لمس یا احساس کرد. | دارایی های غیرمشهود در تفاوتی فاحش با دارایی های مادی وجودی فیزیکی ندارند و نمی توان آن ها را دید یا لمس کرد. |
نوع ارزش | پولی: ارزش آن از لحاظ مادی موجود است. | اقتصادی: ارزش آن موجود است اما این ارزش حالتی انتزاعی دارد. |
نوع توزیع هزینه | استهلاک دارایی های مادی که در اصطلاح تخصصی مالی با عبارت Depreciation شناخته می شود. |
استهلاک دارایی های غیرمادی که در اصطلاح تخصصی مالی با عبارت Amortization شناخته می شود. |
شکل | فیزیکی | غیرفیزیکی |
ارزش واگذاری برای اسقاط |
دارایی های مادی از کار افتاده به شکل اسقاطی فروخته می شوند. | ارزش اسقاطی به دارایی های غیرمادی یا نامشهود قابل اعمال نیست.
|
ریسک |
دارایی های مادی در معرض آسیب عوامل خارجی هستند. ساختمان ها می توانند تخریب شوند و زمین ها می توانند به وسیله ی آتش یا طوفان مورد آسیب قرار گیرند. چنین آسیب هایی صاحبان کسب و کار را وادار به خرید بیمه برای دارایی های مادی خود می کنند. |
دارایی های غیرمادی توسط فجایع طبیعی نابود نمی شوند اما در معرض آسیب توسط تصمیمات تجاری بی پروا قرار دارند. |
ارزیابی قیمت | ارزیابی قیمت دارایی های مادی آسان است. | تعیین قیمت دارایی های غیرمادی سخت است. |
نتیجه گیری
شرکت ها دارایی های مادی و غیرمادی خود را در دفاتر حسابرسی خود ثبت می کنند و این کار را به یک دلیل خوب انجام می دهند. در حالی که دارایی های مالی برای حصول اطمینان از جریان بی نقص فعالیت های تجاری یک نهاد مورد نیاز هستند، سرمایه های غیرمادی به شکلی نامشهود ارزش اینده ی آن را تعیین می کنند. یک شرکت موفق به شکلی پرمهارت ترکیبی از مزایای دارایی های مادی و غیرمادی را فراهم می کند.
امروزه تحقیقات انجام شده نشان می دهند که شرکت ها با استفاده ی موثر از دارایی های غیرمادی ارزش بهتری پیدا می کنند. دارایی های غیرمادی به شرکت ها کمک می کنند تا یک نام برند قابل شناسایی ایجاد کنند، برندی که در چرخه ی زندگی نهادهای تجاری به شکلی گسترده تاثیر می گذارد.
پرسش های متداول
دارایی های غیرمادی سرمایه هایی هستند که نمی توان آن ها را حس یا لمس کرد. علیرغم اینکه برخی ممکن است بگویند می توان یک گواهی حق اختراع را لمس کرد، خود حق اختراع به عنوان یک سرمایه ی غیرمادی شناسایی می شود. مثال های دیگری که در مورد دارایی های غیر مادی وجود دارد عبارتند از: کپی رایت، شهرت تجاری، مجوزها، نام های تجاری، دارایی های فکری، و غیره.
دارایی های غیرمادی زیاد و گوناگون هستند. بنابراین، برای راحتی، این دارایی ها به پنج دسته ی متداول تقسیم بندی می شوند:
- حسن شهرت: پولی که برای مزیت های غیرقابل محاسبه ای مثل وفاداری مشتریان پرداخت می شود.
- سرمایه ی برند: این دسته از دارایی غیرمادی بر اساس نوع رفتار مشتری در قبال برند تعیین می شود
- دارایی های فکری
- مجوزها
- پایگاه مشتری
دارایی های مادی را می تواند لمس یا حس کرد، یعنی این دارایی ها یک وجود فیزیکی دارند. مثال دارایی های فکری: زمین، ساختمان ها، موجودی ها، ابزار آلات، پول، و حتی برخی اوراق بهادار.
قطعا می تواند افزایش یابد! به طور مثال، اگر یک برند مشهور شود و به لیگ بازیگران بزرگ بازار بپیوندد لوگوی یک برند می تواند ارزشمند تر شود.
دارایی های غیرمادی را بر اساس معیار وجود غیرفیزیکی ای که دارند شناسایی می کنند. اگر یک مال را نمی توانید لمس کنید اما به شکلی گسترده منجر به افزایش ارزش شرکت شما می شود پس قطعا باید آن را یک دارایی غیرمادی بدانید.
دارایی های مادی وجودی فیزیکی دارند. بنابراین، می توانید آن ها را لمس یا حس کنید. یکی از ویژگی های متمایز کننده ی آن ها این است که عوامل طبیعی خارجی یا عوامل سوء و تبهکار می توانند به آن ها آسیب بزنند.
دارایی های مادی به دو دسته طبقه بندی می شوند: جاری و ثابت. بدون توجه به این تقسیم بندی، همه ی دارایی های مادی یک ارزش پولی فیزیکی و فعلی دارند و این در حالی است که دارایی های غیرمادی یا غیرمشهود حالت انتزاعی دارند. همچنین، تعیین کردن ارزش دارایی های غیرمادی سخت است، پس اگر می توانید به راحتی ارزش مال خود را تعیین کنید به احتمال زیاد آن دارایی یک دارایی مادی است.
محتوای این مقاله بیانگر نظر نویسنده است و لزوماً بیانگر موضع رسمی کارگزار لایت فایننس نیست. مطالب منتشر شده در این صفحه صرفاً برای اهداف اطلاعاتی ارائه شده است و نباید به عنوان ارائه مشاوره سرمایه گذاری برای اهداف دستورالعمل 2014/65/EU مورد نظر تلقی شوند.
بر اساس قانون کپی‌رایت، این ماده مالکیت معنوی محسوب می‌شود که شامل ممنوعیت کپی و توزیع آن بدون رضایت می‌باشد.
