برنامه‌ریزی مالی یک جنبه حیاتی از زندگی است که به افراد کمک می‌کند تا وضعیت مالی فعلی خود را تجسم بخشند، اهداف آینده را تعیین کرده، و استراتژی‌هایی برای دستیابی به آن‌ها ایجاد کنند که این امر نه تنها با افزایش پس انداز و ثروتمند شدن آن‌ها در درازمدت ارتباط دارد، بلکه به مدیریت عملیات مالی معمول و بهبود استاندارد زندگی فعلی شما نیز مربوط می‌شود. در این مقاله، مهمترین سؤالات مربوط به برنامه‌ریزی مالی را توضیح خواهیم داد: برنامه‌ریزی مالی چیست، چرا به برنامه‌ای برای امور مالی خود نیاز دارید، و چگونه می‌توانید برنامه‌ای ایجاد کنید که به شما در رسیدن به اهداف زندگیتان کمک کند.
مقاله شامل موضوعات زیر می باشد:
- یک برنامه مالی چیست؟ معنا و تعریف
- هدف یک برنامه مالی چیست؟ چرا شما به آن نیاز دارید؟
- اجزای اساسی یک برنامه مالی چیست؟
- اهمیت برنامه‌ریزی مالی
- مزایای برنامه‌ریزی مالی چیست؟
- نحوه ایجاد یک برنامه مالی: 7 مرحله حیاتی
- آیا برنامه‌های مالی شخصی و تجاری با یکدیگر تفاوت دارند؟
- سخن پایانی
- پرسش‌های پرتکرار در مورد برنامه‌ریزی مالی
یک برنامه مالی چیست؟ معنا و تعریف
برنامه مالی سندی است که شامل ارزیابی وضعیت مالی فعلی یک فرد، اهداف پولی آتی افراد، و نحوه دستیابی به آن اهداف می‌باشد. می‌توان آن را به صورت فردی یا با کمک یک مشاور مالی حرفه‌ای توسعه داد. به عنوان یک اصطلاح کلی، یک برنامه مالی ممکن است بر زمینه‌های مختلفی مانند برنامه‌ریزی بازنشستگی، بودجه تجاری، برنامه سرمایه‌گذاری، تلفیق بدهی‌ها، مالیات‌ها، و موارد دیگر متمرکز شود.
انواع برنامه‌ریزی مالی
بسته به بازه زمانی، برنامه‌های مالی را می توان به سه گروه تقسیم کرد:
- برنامه‌ریزی مالی کوتاه-مدت مستلزم پرداختن به مشکلات جاری و نشان دادن نتایج معمولاً ظرف مدت یک سال است. نمونه‌هایی از اهداف شخصی در اینجا ممکن است شامل کاهش یا بازپرداخت بدهی، ایجاد وجوه اضطراری و غیره باشد. وقتی صحبت از اهداف شرکت می‌شود، این برنامه‌ریزی‌ها می‌توانند شامل رسیدن به درآمد هدف، یافتن منبع سرمایه، و غیره باشند.
- برنامه‌ریزی میان-مدت دوره گذار بین اهداف کوتاه-مدت و بلند-مدت است. معمولاً روی یک بازه زمانی تا سقف 5 سال متمرکز است. این طرح حاکی از آن است که مشکلات فوری (مانند بدهی کارت اعتباری) حل شده، بنابراین می‌توان روی اهداف زمان‌برتری مانند پس‌انداز برای املاک، راه‌اندازی یک کسبوکار و غیره تمرکز کرد. مانند یک بازار جدید و غیره. شرکت‌ها ممکن است ایجاد یک خط محصول جدید، ورود به بازار جدید، و غیره را در نظر داشته باشند.
- یک برنامه مالی بلند-مدت معمولا برای بیش از 5 سال طراحی می‌شود و نیاز به منابع مالی بسیار بزرگی دارد. برخی از اهداف بلند-مدت متداول ممکن است شامل پس انداز برای بازنشستگی و تحصیل فرزندان، پرداخت وام، و غیره باشد. از نظر یک تجارت، اهداف مالی بلند-مدت میتواند اتوماسیون، بهینه سازی جریان نقدی، کاهش هزینه‌ها، و غیره باشد.
هدف یک برنامه مالی چیست؟ چرا شما به آن نیاز دارید؟
برنامه مالی ساز‌و کار مهمی هم برای افراد و هم برای سازمان‌ها است و به آن‌ها اجازه می‌دهد تا وضعیت مالی فعلی را نظارت کرده و یک استراتژی کارآمد ایجاد کنند؛ این کار به آن‌ها کمک می‌کند تصمیم بگیرند که چه کاری انجام دهند و چگونه اهداف خود را در کوتاه-مدت به ثمر برسانند. یک برنامه مالی کاملاً توسعه یافته ممکن است اهداف مختلفی را دنبال کند. برخی از آن‌ها در زیر فهرست شده‌اند، اما باید در نظر داشت که تنها به این موارد محدود نمی‌شوند:
- برنامه بازنشستگی. با انجام برنامه‌ریزی مالی، می‌توان میانگین درآمد را تجزیه و تحلیل کرد و یک استراتژی پس انداز مطابق با انتظارات بازنشستگی ایجاد کرد.
- برنامه سرمایه گذاری. یک برنامه مالی از سرمایه گذاران در برابر تصمیمات ناپخته محافظت می‌کند و به آن‌ها کمک می‌کند تا مسیر توسعه یافته‌ی قبلی را حفظ کنند.
- تحصیلات. از آنجایی که هزینه تحصیل به گونه‌ای پیوسته در حال افزایش است، بسیاری از والدین از خیلی قبل‌تر در مورد فراهم کردن منبع مالی آن فکر می‌کنند. مبلغ لازم برای تحصیل شایسته فرزندان را تعیین کرده و با پیروی از برنامه مالی به تدریج به سمت هدف مالی تعیین شده حرکت می‌کنند.
- برنامه‌ریزی کسب و کار. شرکت‌ها معمولاً از برنامه‌های مالی برای گسترش کسب و کار خود، تنوع بخشیدن به خط تولید یا خدمات خود، بهبود ساختار کسبوکار، و غیره استفاده می‌کنند.
اجزای اساسی یک برنامه مالی چیست؟
هنگام تدوین یک برنامه مالی قوی، بسیار مهم است که اجزای کلیدی زندگی مالی خود را در نظر بگیرید، مانند بودجه‌بندی، پس‌انداز، برنامه‌ریزی برای املاک، و موارد دیگر. بیایید نگاهی دقیق‌تر به مهمترین آن‌ها داشته باشیم.
- بودجه‌بندی. ایجاد یک برنامه مالی بدون اطلاع از جزئیات درآمد و هزینه‌های خود غیرممکن است. در این مرحله، منطقی است که درآمدها و مخارج منظم خود را محاسبه کنید تا بتوانید از پول اضافی برای جبران بدهی‌های جاری (بدهی‌های کارت اعتباری، وام‌های پرداخت نشده، و غیره) استفاده کنید. پس از تسویه آن‌ها، ممکن است به مرحله پس انداز رفته و شروع به فکر کردن در مورد استفاده از بودجه خود برای اهداف بلند-مدت مانند تحصیل کودک خود کنید. بخش بودجه‌بندی برنامه مالی باید به طور منظم مورد بازنگری قرار گیرد، به ویژه پس از تغییرات قابل توجه در زندگی، مانند محل کار جدید، ازدواج، تولد فرزند، و موارد دیگر.
- سرمایه‌گذاری. روش‌های مختلفی برای سرمایه گذاری وجود دارد که میتواند شامل مواردی چون مراقبت‌های بهداشتی، بازنشستگی، و یا سرمایه گذاری در یک حساب کارگزاری باشد. صرف نظر از هدف، برنامه سرمایه گذاری باید به صورت فردی بر اساس اهداف شخصی، میزان تحمل ریسک، میزان سرمایه موجود، و غیره تدوین شود.
- برنامه‌ریزی املاک. برنامه املاک شامل جزئیاتی در مورد نحوه مدیریت دارایی‌ها پس از مرگ مالک است. معمولاً شامل اسناد حقوقی و مالی مانند وصیت نامه، مشتقات مراقبت‌های بهداشتی، و وکالتنامه می‌شود.
- بیمه. این برنامه را می‌توان نوعی سرمایه‌گذاری برای محافظت از خودتان و سرمایه‌تان در مواقع اضطراری در نظر گرفت. برخی از انواع متداول بیمه شامل بیمه عمر (در برابر خطرات مرگ)، بیمه کودکان (برای تحصیل، ازدواج و غیره) و غیره می‌باشد.
- برنامه‌ریزی بازنشستگی. این بخش اساسی از یک برنامه مالی به منظور پس انداز پول برای زندگی در زمان بازنشستگی است. نه تنها درآمد و مخارج جاری را در نظر می گیرد، بلکه هزینه‌های بالقوه، بدهی‌ها، و امید به زندگی (متوسط طول عمر) را نیز در نظر می‌گیرد. یکی از محبوب‌ترین راه‌حل‌های برنامه‌ریزی بازنشستگی، IRA (حساب بازنشستگی فردی) است.
- برنامه‌ریزی مالیاتی مستلزم تجزیه و تحلیل وضعیت مالی عمومی و یافتن استراتژی بهینه برای پرداخت کمترین مالیات است. IRA، و 401(k)، و سایر برنامه‌های بازنشستگی ابزارهای ممکن برای برنامه‌ریزی مالیاتی کارآمد هستند.
اهمیت برنامه‌ریزی مالی
برنامه‌ریزی مالی ابزاری عالی برای مدیریت امور مالی و دستیابی به نتایج مناسب با کمترین زمان است. علاوه بر این، به افراد اجازه می‌دهد تا روند نزدیک شدن به اهداف خود را احساس کنند، از این رو این کار اعتماد آن‌ها به آینده‌‌ی خود و فرزندانشان را تقویت می‌کند. درک این نکته مهم است که یک برنامه مالی فقط صرفه جویی در پول و کنترل مخارج نیست بلکه یک مفهوم بسیار گسترده‌تر است که میتواند به موارد زیر کمک کند:
- مقابله با تورم و محافظت از ارزش وجوه و دارایی‌ها، و جلوگیری از بی ارزش شدن آن‌ها.
- بهبود کارایی مدیریت پول و دستیابی سریعتر به اهداف مالی.
- ایجاد یک صندوق بازنشستگی برای اطمینان از داشتن یک زندگی در سطح خوب پس از ترک شغل.
- ایجاد یک صندوق اضطراری به منظور کمک در روزهای مبادا و حوادث غیر منتظره.
مزایای برنامه‌ریزی مالی چیست؟
یک برنامه مالی دقیق با مزایای زیادی همراه است. بیایید مهمترین آن‌ها را در نظر بگیریم.
پس‌انداز خود را افزایش دهید
شکی نیست که می‌توان بدون برنامه مالی پس‌انداز کرد. با این حال، زمانی که شما یک برنامه مالی داشته باشید، روند پس انداز سریعتر و کارآمدتر می‌شود. در حین ایجاد یک برنامه، می‌توانید درآمد و هزینه‌های خود را با دقت بیشتری تجزیه و تحلیل کنید؛ شما قادر خواهید بود جاهایی امکان کاهش هزینه‌ها وجود دارد را پیدا کرده و استراتژی پس انداز دقیق‌تری ایجاد کنید.
از استاندارد زندگی بهتری برخوردار شوید
بسیاری از مردم فرآیند پس‌انداز پول را با محدودیت‌های بزرگ و لزوم مقاومت در برابر لذت‌های کوچک زندگی روزمره مرتبط می‌دانند. با این حال، یک برنامه مالی سنجیده به شما این امکان را می‌دهد که نه تنها به اهداف مالی خود برسید، بلکه استاندارد زندگی خود را نیز حفظ کرده یا حتی بهبود بخشید. به عنوان مثال، پس از بدست آوردن مقداری پول با پیروی از استراتژی مالی می‌توانید آن را سرمایه گذاری کرده و درآمد اضافی کسب کنید، که این امر دست شما را برای انجام کارهای دیگر باز می‌کند.
برای مواقع اضطراری آماده باشید
هزینه‌های ناگهانی و پیش بینی نشده ممکن است مشکلات و نگرانی‌های زیادی را در زندگی فرد ایجاد کند. برنامه اضطراری یکی از عناصر کلیدی برنامه‌ریزی مالی است که به شما امکان می‌دهد برای انواع شرایط غیرمنتظره زندگی مانند از دست دادن شغل، داشتن مشکلات سلامتی، و غیره آماده شوید و احساس امنیت و استقلال بیشتری نسبت به آنچه که به عنوان حقوق ماهانه خود دریافت می کردید داشته باشید. به عنوان یک قاعده، یک صندوق اضطراری باید دارای پول کافی برای گرداندن زندگی در لحظه به علاوه‌ی هزینه‌های پوششی برای 3 تا 6 ماه آینده باشد.
رسیدن به آرامش
برنامه‌ریزی مالی فقط مدیریت پول برای پوشش هزینه‌های معمولی نیست بلکه ابزاری است که باعث می شود شما به آینده خود اعتماد داشته باشید. دانستن این نکته که مجبور نیستید فقط به درآمد ماهانه خود متکی باشید، به علاوه داشتن یک برنامه پس‌انداز به منظور تامین استاندارد زندگی خانواده خود به شما امکان می‌دهد آرامش داشته باشید و از آرامش خاطر خود لذت ببرید.
نحوه ایجاد یک برنامه مالی: 7 مرحله حیاتی
برنامه‌ریزی مالی میتواند به صورت فردی یا توسط یک مشاور مالی حرفه‌ای انجام شود. اگر تصمیم دارید به تنهایی یک برنامه مالی تهیه کنید، در اینجا مراحلی وجود دارد که باید دنبال کنید.
مرحله 1. با تعیین اهداف مالی شروع کنید
ایجاد یک برنامه بدون دانستن آنچه که می‌خواهید بدست آورید به سختی امکان‌پذیر است. هنگام تعریف اهداف مالی، زندگی فعلی خود را تجزیه و تحلیل کنید و از خود سؤالاتی بپرسید، مانند «دوست دارم الان و در آینده چه نوع زندگی داشته باشم؟»، «زندگی خود را در زمان بچه دار شدن یا در دوران بازنشستگی چگونه می‌بینم؟» و "چقدر سریع می‌توانم به این هدف برسم؟" به این ترتیب، نه تنها به اهداف خود پی خواهید برد، بلکه آن‌ها را نیز نظام‌مند و اولویت‌بندی خواهید کرد.
مرحله 2. پول خود را ردیابی کنید و آن را به سمت اهداف خود هدایت کنید
پس از تعیین اهداف و ایجاد برنامه‌های مالی خود، لازم است جریان نقدینگی فعلی خود را بررسی کنید. داشتن درکی روشن از اینکه چقدر پول وارد بودجه شما می‌شود و کجا آن را خرج می‌کنید به شما کمک می‌کند تا مشکلات احتمالی در مدیریت پول را شناسایی کنید. در نتیجه، می‌توانید استراتژی خود را مجدد سازماندهی کنید تا به اهداف کوتاه-مدت یا بلند-مدت خود به طور موثرتری دست یابید.
مرحله 3. یک برنامه بازنشستگی ایجاد کنید
اگرچه همیشه به نظر می‌رسد که بازنشستگی به این زودی فرا نمی‌رسد، اما آماده شدن برای آن هرگز زودهنگام نیست. هنگام اضافه کردن این عنصر به برنامه مالی خود، مهم است که سن تقریبی بازنشستگی، میزان پول لازم برای تامین بازنشستگی که در رویای آن هستید، روند ثابت تورم و گزینه‌های مختلف سرمایه گذاری را در نظر بگیرید. اگر کارفرمای شما مایل به حمایت مالی از یکی از چندین برنامه‌‌ی بازنشستگی مانند IRA یا 401(k) باشد، میتواند کمک بزرگی برای شما باشد.
مرحله 4. یک برنامه اضطراری ایجاد کنید
یک استراتژی مالی قوی همیشه شامل برنامه‌ای است که رویدادهای غیر منتظره و احتمالی را لحاظ می‌کند. صندوق اضطراری شما را در برابر بدهی اضافی حفاظت کرده و به شما کمک می‌کند حتی در صورت بروز هزینه‌های فوری اعتماد به نفس داشته باشید. علاوه بر این، با انعطاف‌پذیری بیشتری همراه است و گزینه‌های انتخابی گسترده‌تری را در صورت نیاز (به عنوان مثال، نرخ بهتر بیمه یا وام خودرو) برای شما فراهم می‌کند.
مرحله 5. پرداخت بده
حرکت به سمت اهداف آتی، بدون بدهی‌های متعدد آسان‌تر است. بنابراین، هنگام ایجاد یک برنامه مالی، توجه به مدیریت بدهی بسیار اهمیت دارد، به خصوص وقتی صحبت از بدهی‌هایی با بهره بالا می‌شود. یک استراتژی خوب توسعه یافته برای بازپرداخت وام با نرخ بهره بالا (مانند روز‌پرداخت، کارت اعتباری، وام خودرو، و غیره) به شما کمک می‌کند از پرداخت سه یا چهار برابر مبلغ اولیه خودداری کرده و در نتیجه شما را به اهداف بلند-مدت خود نزدیکتر می‌کند.
مرحله 6. برای ایجاد پس‌انداز خود سرمایه گذاری کنید
یکی از راه‌های ممکن برای تولید سریعتر سرمایه این است که پول خود را وارد کار کنید. برای این امر، گزینه‌های سرمایه گذاری مختلفی وجود دارد. اگرچه چنین سرمایه گذاری‌ای معمولاً با سرمایه دارانی مرتبط است که مایل به تنوع بخشیدن و محافظت از سرمایه‌های عظیم خود هستند، اما گزینه‌های بسیار بیشتری وجود دارد. ممکن است شما سرمایه گذاری در یکی از دارایی‌های مالی بزرگ (سهام، کالاها، شاخص ها، و غیره)، برنامه‌های بازنشستگی، و یا موارد دیگر را برای این کار در نظر بگیرید.
شایان ذکر است که سرمایه گذاری معمولاً به عنوان یک فعالیت بلند-مدت در نظر گرفته می‌شود؛ از این رو، در صورت لزوم باید پس انداز داشته باشید تا هزینه‌های جاری خود را پوشش دهید. علاوه بر این، از آنجایی که هر نوع سرمایه‌گذاری مستلزم سطح مشخصی از ریسک است، مهم است که در مورد بازارهای مالی آموزش ببینید و تمام زمان و تلاش خود را برای این فعالیت اختصاص دهید.
مرحله 7. طرح‌مالی خود را مرتباً مرور کنید
هنگامی که یک برنامه مالی تهیه کردید، فراموش نکنید که به طور منظم آن را بازنگری کنید. به این ترتیب، قادر خواهید بود آن برنامه را با شرایط مالی جدید یا اهداف جدید خود تنظیم کرده و از اهدافی که قبلاً به آن دست یافته‌اید، عبور کنید. به گفته کارشناسان، بهتر است حداقل هر شش ماه یکبار این کار را انجام دهید.
آیا برنامه‌های مالی شخصی و تجاری با یکدیگر تفاوت دارند؟
برنامه‌ریزی مالی شخصی، همانطور که از نامش پیداست، در مورد مدیریت مالی یک فرد یا یک خانواده است که شامل انواع مختلفی از تصمیمات مالی است که میتواند به فرد در دستیابی به اهداف مالی مادام العمر کمک کند.
برنامه‌ریزی مالی تجاری به معنای مدیریت امور مالی در یک شرکت است. اگر برنامه‌ریزی مالی شخصی خواسته‌ها، اهداف، و سبک زندگی یک فرد را در نظر بگیرد، برنامه‌ریزی کسبوکار مقیاس بسیار بزرگ‌تری دارد. هدف آن اتخاذ تصمیمات مالی صحیح برای کل شرکت و رشد بالقوه آن است. بر خلاف امور مالی شخصی که بیشتر بر پس انداز و جریان نقدینگی متمرکز است، امور مالی کسب و کار بیشتر به سرمایه گذاری، ساختار سرمایه و مشارکت می‌پردازد.
برنامه‌ریزی مالی تجاری و شخصی اهداف و فرصت‌های متفاوتی را دنبال می‌کنند. بنابراین، حتی اگر ساختار آن‌ها آشنا به نظر برسد (مخصوصاً هنگام در نظر گرفتن مشاغل کوچک)، قرار دادن آن‌ها در یک دسته اشتباه است.
سخن پایانی
برنامه‌ریزی مالی ابزاری کارآمد برای تعیین، اولویت بندی، و دستیابی به اهداف است. معمولاً شامل جریان نقدی، بازنشستگی، مالیات، دارایی، بیمه، و انواع دیگر برنامه‌ریزی است که میتواند در بازه‌های زمانی مختلف (کوتاه-مدت، میان-مدت و بلند-مدت) باشد. ایجاد یک برنامه مالی به تنهایی یا با کمک یک مشاور مالی امکان‌پذیر است. با این‌حال، در هر صورت، از آنجایی که شرایط زندگی دائماً در حال تغییر است، لازم است به طور منظم استراتژی مالی خود را با شرایط جدید بازبینی و تنظیم کنید.
پرسش‌های پرتکرار در مورد برنامه‌ریزی مالی
یک برنامه مالی باید مطابق با اهداف شخصی، ترجیحات، سبک زندگی، و تحمل ریسک ایجاد شود. با این‌حال، ساختار مشترک آن شامل اهداف مالی، برنامه مدیریت بدهی، برنامه اضطراری، برنامه سرمایه گذاری، استراتژی بیمه، مالیات، و برنامه املاک است.
شما می‌توانید یک برنامه مالی توسط خودتان بنویسید یا با یک مشاور حرفه‌ای تماس بگیرید. اگر گزینه اول را انتخاب کردید، باید اهداف خود را مشخص کرده و بودجه (درآمد و هزینه) خود را تجزیه و تحلیل کنید. پس از آن، می‌توانید به سراغ برنامه‌ریزی بازنشستگی، ایجاد صندوق اضطراری، در نظر گرفتن گزینه‌های بیمه، و غیره بروید. پس از آماده شدن برنامه، فراموش نکنید که به طور منظم آن را مرور کنید، به خصوص پس از رویدادهای مهم زندگی، مانند ازدواج، تولد یک کودک، و غیره.
برنامه‌ریزی مالی یک مفهوم گسترده است که شامل انواع زیادی از برنامه‌ها مانند بازنشستگی، جریان نقدی، بیمه، سرمایه گذاری، مالیات، برنامه املاک، و غیره است. بسته به زمان اجرا، برنامه‌های مالی را می توان به کوتاه-مدت، میان-مدت، و بلند-مدت تقسیم کرد.
هر بخش از برنامه‌ریزی مالی نقش مهمی ایفا می‌کند. ارزش آن را دارد که بر اهمیت تجزیه و تحلیل وضعیت مالی کنونی خود و تعیین اهداف با توجه به اولویت‌های خود تأکید کنید. بودجه‌بندی و توسعه طرح‌های مختلف (بازنشستگی، بازپرداخت بدهی و ...) فقط نیمی از این نبرد است. نه تنها ایجاد یک برنامه مالی قوی اهمیت دارد، بلکه رعایت دقیق آن نیز مهم است.
برنامه مالی سندی است که بینشی از وضعیت مالی شما، اهداف زندگی، و راه‌های دستیابی به آن‌ها ارائه می‌دهد. معمولاً در حالی که از یک ساختار مشترک پیروی می‌کند، به صورت جداگانه ایجاد می‌شود. برخی از عناصر اصلی آن اهداف مالی شخصی، برنامه بازنشستگی، جزئیات مربوط به درآمد و هزینه‌های شما، بیمه، بدهی، و سایر اجزای کلیدی زندگی مالی شما هستند.
یک برنامه مالی کارآمد باید به صورت جداگانه و با تکیه بر جزئیات بودجه، سبک زندگی، وضعیت خانوادگی، توانایی پذیرش ریسک، و غیره ایجاد شود. پس از آماده شدن برنامه، بروز نگه داشتن آن اهمیت دارد و باید عناصر آن را با شرایط فعلی موقعیت مالی خود تنظیم کنید.
محتوای این مقاله بیانگر نظر نویسنده است و لزوماً بیانگر موضع رسمی کارگزار لایت فایننس نیست. مطالب منتشر شده در این صفحه صرفاً برای اهداف اطلاعاتی ارائه شده است و نباید به عنوان ارائه مشاوره سرمایه گذاری برای اهداف دستورالعمل 2014/65/EU مورد نظر تلقی شوند.
بر اساس قانون کپی‌رایت، این ماده مالکیت معنوی محسوب می‌شود که شامل ممنوعیت کپی و توزیع آن بدون رضایت می‌باشد.
