شاخص VIX چیست؟ بررسی کامل شاخص نوسان CBOE

۲۰۲۴.۰۴.۱۰ ۲۰۲۴.۰۴.۱۰ شاخص VIX چیست؟ بررسی کامل شاخص نوسان CBOE

جانا کین (Jana Kane)https://www.litefinance.org/fa/blog/authors/jana-kane/

یکی از ابزارهای اصلی سرمایه گذاران، شاخص نوسان CBOE یا همان VIX است که به آنان کمک می‌کند تا نوسانات قیمت را تجزیه و تحلیل کرده، و قیمت سهام، آپشن‌ها، و سایر دارایی‌های قابل معامله را پیش بینی کنند. اگر قبلاً از آن استفاده نکرده‌اید، این راهنما اصول اولیه VIX در سطح بازار (market level)، روش‌های محاسبه آن، و نحوه تصمیم گیری برای یک سرمایه گذاری خوب را  برای شما توضیح می‌دهد.

شاخص VIX (شاخص نوسان CBOE) چیست؟

برای بازارهای مختلف، معیارهای نوسان مختص خودشان ایجاد شده که برخی از آن ها مطابق: شاخص VIX برای سهام S&P 500، شاخص VXD برای شاخص میانگین صنعتی داو جونز، و شاخص VXN برای شاخص بورس نزدک 100 است.

بازار بورس اختیار معامله شیکاگو (CBOE) در اواسط دهه 90 شروع به محاسبه VIX کرد. مقادیر این شاخص نشان می‌دهد که چگونه انتظارات فعالان بازار بورس برای طیف گسترده‌ای از ابزارها برای دوره سی روزه بعدی تغییر می‌کند. برای محاسبه VIX، قیمت سهام‌ که نشان دهنده عرضه و تقاضای سهام در شاخص S&P 500 است، گرفته می‌شود و به شما اجازه می‌دهد تصویری بی‌طرفانه و بدون تعصب از این نوسانات داشته باشید.

شاخص VIX احساسات سرمایه گذاران را از طریق نوسانات نشان می‌دهد و می‌توان تغییرات قیمت‌های آتی را با لحظه شروع وحشت یا آرامش در بازار در ارتباط دانست.

VIX همچنین "شاخص ترس" نیز نامیده می‌شود: هر چه میزان آن  بیشتر باشد، وحشت (و نوسانات، به ترتیب) در بازار قوی تر است. در این زمان، سرمایه گذاران ترجیح می‌دهند دارایی‌های پرخطر را خارج کرده و پول خود را به ابزارهای امن‌تر منتقل کنند.

شاخص نوسان CBOE چگونه تشکیل می‌شود؟ مقدار شاخص در محدوده 0-100 نگه داشته می‌شود که در واقع نشانگر نوسانات بازارهای سهام است که بر اساس قیمت آپشن‌ها در شاخص S&P 500 بازار آمریکا محاسبه می‌شود.

VIX چگونه کار می‌کند؟

VIX با بازارهای سهام رابطه معکوس دارد. مقدار شاخص نوسان زمانی افزایش می‌یابد که بازار سهام (عمدتاً شاخص S&P) سقوط کند. هنگامی که مقادیر شاخص VIX از 40 تا 45 بالاتر می‌رود، بیانگر این موضوع است که سطح ترس در بازار در حال رشد است و سرمایه گذاران از ریسک کردن فرار می‌کنند. اگر مقدار آن نزدیک به 17 یا کمتر باشد، نشانگر معاملات آرام و ریسک پایین است. با این حال، اگر VIX خیلی پایین آمده باشد، خطرناک است زیرا همه انتظار دارند تا روند صعودی بازار ادامه یابد که در چنین لحظاتی، معامله گران باید احتیاط مضاعف داشته باشند.

شاخص VIX چگونه نوسانات بازار را اندازه گیری می‌کند؟

سطح کمتر از 20 واحد  در VIX، روحیه خوش بینانه فعالان بازار را نشان می‌دهد. با این حال، علیرغم خوش بینی و آرامش در بازار، اغلب نشان دهنده تغییر روند است، به این معنی که معامله گران باید معاملات خود که با ریسک بالایی همراه می‌باشند را  ببندند. 20-30 واحد سطح متوسطی است که هیچ تغییر قابل توجهی را در روند نشان نمی‌دهد.

اگر سطح به 40 واحد یا بیشتر برسد، یعنی فعالان بازار وحشت زده هستند. در این زمان، جهان معمولاً شاهد سقوط قیمت سهام، ارز کشورهای در حال توسعه، و دارایی‌های کالایی است. در عین حال، چنین سقوط‌هایی بهترین زمان برای خرید دارایی‌های پرریسک محسوب می‌شوند. از این گذشته، زمانی که روند اصلاح می‌شود، ارزش سهام شروع به افزایش خواهد کرد. بنابراین، تجزیه و تحلیل شاخص نوسانات CBOE به سرمایه گذار کمک می‌کند تا بفهمد روند چگونه در حال توسعه است و چه زمانی باید معامله خود را اصلاح کند، و همچنین می‌تواند مناسب‌ترین نقاط ورود و خروج را برای معاملات خود تعیین کند.

نوسانات تاریخی، تغییرات قیمت دارایی را در یک جدول زمانی خاص نشان می‌دهد. با اندازه گیری نوسانات ضمنی (معروف به نوسانات آتی)، یک معامله گر می‌تواند محدوده قیمت آتی را پیش بینی کند. توجه داشته باشید که VIX همچنین به معامله گران کمک می‌کند تا تغییرات آتی اندیکاتورهای وابسته مانند SPX را اندازه گیری کنند.

نحوه محاسبه VIX

مقادیر شاخص نوسانات VIX یک فرض تعمیم یافته بر اساس مبلغ مازادی است که سرمایه گذاران مایلند برای داشتن حق خرید یا فروش یک آپشن در شاخص S&P 500 بپردازند. بنابراین، VIX میانگین وزنی تمام قیمت‌های‌ آپشن‌ها در شاخص S&P 500 است.

مقادیر VIX به صورت درصدی اندازه گیری می‌شوند و با حرکت مورد انتظار که قرار است در شاخص S&P 500 در طی 30 روز تقویمی آتی رخ دهد، تقریب زده می‌شوند، و پس از آن برای یک سال مجدداً محاسبه می‌شود. بنابراین، اگر مقدار VIX برابر با 15 باشد، یعنی 15٪ از تغییر سالانه مورد انتظار است.

فرمول کامل برای محاسبه شاخص VIX بسیار پیچیده به نظر می‌رسد:

VIX به صورت جذر نرخ سوآپ (نرخ بهره شبانه) برای 30 روز، با در نظر گرفتن نقطه شروع  از امروز، محاسبه می‌شود. توجه داشته باشید که VIX نوسانات تغییرات نرخ سواپ است، نه نوسانات سوآپ (نوسانی که جذر تغییر یا انحراف معیار است). تغییرات سواپ می‌تواند به طور کامل از طریق قرار دادن و فراخوانی ساده به صورت ایستا تکرار شود، در حالی که نوسانات سوآپ نیاز به پوشش پویا دارد. VIX، جذر انتظارات بدون ریسک نوسانات S&P 500 در 30 روز تقویمی آتی است. VIX در انحراف معیار سالانه نرخ گذاری شده است.

برای محاسبه، از آپشن‌های 23-27 روزه استفاده می‌شود. مقدار نوسانات VIX در 100 ضرب می‌شود. به عنوان مثال، اگر VIX 20 باشد، به معنای 20 درصد نوسان است.

VIX به عنوان شاخص نوسان ترجیحی رسانه‌ها جایگزین شاخص VXO می‌شود. VXO مقیاس اندازه‌گیری نوسانات ضمنی بود که با استفاده از آپشن 30 روزه در شاخص S&P 100 محاسبه می‌شد.

چگونه در شاخص نوسان CBOE سرمایه گذاری کنیم؟

شاخص CBOE یک شاخص مبتنی بر سکتور است: معامله‌گران از VIX همراه با آپشن‌ها (اختیارات معامله) و معاملات فیوچرز (آتی) استفاده می‌کنند که هر کدام ریسک‌های متفاوتی دارند:

• Barclays Bank PLC iPath S&P 500 VIX Short-Term Future ETN (VXX) رایج ترین آپشن است. این آپشن یک IOU از بانک بارکلیز است که نشان دهنده دو تا از نزدیکترین فیوچرزهای VIX دارای انقضا می‌باشد. یک اشکال مهم VXX این است که ممکن است با نزدیک شدن به انقضا تغییرات آن با تغییرات VIX منطبق نباشد. علت این امر اثر کانتنگو است، یعنی زمانی که نزدیک‌ترین معاملات فیوچرز در مقایسه با آن دسته از معاملات فیوچرز که در فاصله زمانی دورتری قرار دارند ارزان‌تر هستند. بنابراین، این ابزار برای یک پوزیشن بلند-مدت مناسب نیست. با این حال، یک نکته مثبت نیز وجود دارد: سهام VXX با S&P 500 همبستگی منفی دارد، که ممکن است فرصتی برای سرمایه گذاری بر اساس افزایش نوسانات به هنگام سقوط بازار را فراهم آورد.
•  ProShares Ultra VIX Short-Term Futures ETF (UVXY) یک معامله کاغذی با اثر اهرمی 2:1 است که بهترین گزینه از نظر نقدینگی و پیگیری آن در کوتاه-مدت است. اگر شاخص دارایی پایه 1٪ افزایش یابد، UVXY مقدار 2٪ به آن اضافه می‌کند، و بالعکس. با این حال، سهام تغییرات VIX را به گونه‌ای نادرست (به دلیل وضعیت کنتانگو) منعکس می‌کند، که این امر مخاطره آمیز است.
•  فیوچرز در VIX تغییرات شاخص VIX را تا حد امکان تکرار می‌کند و اثر اهرمی نیز دارد. با این حال، به دلیل داشتن انقضا خیلی راحت نیستند: باید خودتان دست بکار شوید یا علاوه بر آن بر روی آنها اسپردهای تقویمی بخرید. این عملیات با آپشن‌ها پیچیده تر است و نیاز به تحقیق دقیق دارد.

از سوی دیگر، می‌توانید VIX را با مشتقات زیر معامله کنید:

• آپشن‌های بورس VIX
• معاملات فیوچرز کوتاه-مدت VIX S&P 500 ETN (NYSE: VXX) و معاملات فیوچرز موقت VIX S&P 500 ETN (NYSE: VXZ)
• VIX S&P 500 ETF (LSE: VIXS) که توسط سورس یو‌ کِی سرویس (Source UK Services) در ژوئن 2010 راه اندازی شد.
• معاملات فیوچرز کوتاه-مدت VIX ETF (NYSE: VIXY) و معاملات فیوچرز موقت VIX ETF (NYSE: VIXM) که توسط پِرُوشِیرز (ProShares ) در ژانویه 2011 راه اندازی شد.

چگونه VIX را معامله کنیم؟

بر اساس مقادیر شاخص نوسان بازار، استراتژیست‌های معاملاتی چند قانون را برای معامله‌ی دارایی‌های سهام استخراج کرده‌اند:

1. رشد VIX نشان دهنده وحشت در بازار است. سرمایه گذاران در حال دامپینگ سهام هستند و شما باید برای خرید دارایی‌های مناسب در بازه‌ی زمانی‌ نزدیک آماده شوید.
2. هنگامی که شاخص بازار VIX بالاتر از مقادیر 40-45٪ تثبیت شد، می‌توانید معاملات خرید را با هدف رشد در بلند-مدت باز کنید.
3. کاهش VIX نشانه آرامش سرمایه گذاران است. آن‌ها ترجیح می‌دهند سهام را خریداری کنند و قیمت را به سمت خرید بیش از حد افزایش دهند. نگاهی دقیق به فروش و همچنین تثبیت سود در موقعیت‌های خرید ضروری است.
4. پس از تثبیت شاخص VIX در زیر 20، می‌توان موقعیت‌های فروش بلند-مدت را باز کرد.

نمونه‌های VIX

برای شروع، بیایید مثالی از شاخص نوسانات CBOE را، که وحشت در بازار سهام را نشان می‌دهد، با هم مرور کنیم .

بورس اختیار معامله شیکاگو، این شاخص را در سال 1993 معرفی کرد. بیشترین مقدار این شاخص در 24 اکتبر 2008 در طی رکود اقتصادی به 89.53 و حداقل مقدار آن (8.56) در 24 نوامبر 2017 رسید. بیشتر اوقات، مقدار شاخص در محدوده بین 15 تا 40 نگه داشته می‌شود. اگر VIX زیر 20 یا 15 باشد، نگرانی سرمایه گذاران حداقل است.

مقادیر VIX که زیر 20 هستند به این معنی است که بازارها به طور پیوسته در حال رشد می‌باشند و کاهش VIX به این سطح می‌تواند به عنوان یک فرصت خوب برای خرید تلقی شود. اگر مقدار VIX بالاتر از 70-80 باشد، این نشان دهنده سطح بالایی از ترس سرمایه گذارانی است که در تلاشند تا حد ممکن خود را در برابر نوسانات قیمت و رکود بازار بیمه کنند. با این حال، شاخص نباید به عنوان یک سیگنال واضح برای خرید یا فروش استفاده شود. مثال دیگری دلیل این موضوع را توضیح خواهد داد.

برای ابزارهای مالی‌ای مانند سهام، نوسان در واقع معیاری آماری است که میزان تغییرات قیمت در طی معامله شدن این ابزارها را در یک بازه زمانی نشان می‌دهد. در 27 سپتامبر 2018، شرکت تگزاس اینسترومنتس (TXN) و شرکت داروسازی ایلای لی‌لی اند کامپنی (LLY) به ترتیب نزدیک به سطوح قیمتی مشابه 107.29 دلار و 106.89 دلار به ازای هر سهم بسته شدند. با این حال، تجزیه و تحلیل حرکات قیمت آن‌ها در ماه گذشته (سپتامبر) نشان می‌دهد که نوسانات قیمت TXN (نمودار آبی) در مقایسه با نوسانات قیمت LLY (نمودار نارنجی) بسیار گسترده تر بوده است. TXN نسبت به LLY برای یک ماه، نوسانات بالاتری داشته است.

با مشاهده‌ی 3 ماهه‌ی (از جولای تا سپتامبر) تغییرات قیمت، می‌توانیم روند معکوس را ببینیم: LLY دامنه نوسانات قیمتی بسیار گسترده‌تری در مقایسه با TXN داشت، که کاملاً با مشاهده بازه زمانی نزدیک انجام شده در یک ماه متفاوت است. LLY در طول دوره سه ماهه نوسانات بالاتری نسبت به TXN داشته است.

نتیجه

شاخص VIX یک ابزار ضروری برای معامله گران است و به ایشان کمک می‌کند تا عملکرد قیمت دارایی را ببینند و روند فعلی آن را شناسایی کنند. علاوه بر این، VIX با سایر اندیکاتورها همبستگی دارد و می‌تواند به تحلیلگران کمک کند جهت حرکت آن‌ها (که می‌تواند برعکس VIX باشد) را پیش بینی کنند. با اينكه فرآیند محاسبه پیچیده است، لازم نیست آن را به صورت دستی انجام دهید - اکثر درگاه‌های تجاری از این ابزار پشتیبانی می‌کنند و شاخص نوسان را نشان می‌دهند.

نمودار قیمت SPX در حالت زمان واقعی