نوسان (volatility) چیست؟

۲۰۲۴.۰۳.۲۸ ۲۰۲۴.۰۳.۲۸ نوسان (volatility) چیست؟

اولگ تکچنکو (Oleg Tkachenko)https://www.litefinance.org/fa/blog/authors/oleg-tkachenko/

چطور در کمترین زمان بیشترین سود را بدست آوریم؟ می توانید از دارایی یا نمادی استفاده کنید که قیمت آن محدوده حرکتی بسیار بزرگی دارد. برای مثال، قیمت رمز ارز ها در طول یک روز می تواند به اندازه 5 تا 7 درصد افزایش یا کاهش داشته باشد. با این حال باید توجه داشته باشیم که حرکات سریع قیمت می توانند باعث ایجاد ضرر های بزرگ نیز بشوند. به تغییرات قیمت در طول یک دوره زمانی مشخص، نوسان می گویند. بازار های پر نوسان به عنوان بازار های پر ریسک نیز شناخته می شوند، که اگر ماهیت آنها را به درستی بشناسیم امکان کسب سود از آنها وجود دارد. 

معنی و شرح کامل نوسان

نوسان پارامتری است که از آن به منظور اندازه گیری پویایی تغییرات قیمت و عرض محدوده حرکتی در یک دوره ثابت، استفاده می شود. این پارامتر به ارزیابی سرعت تغییر قیمت دوره فعلی نسبت به دوره های قبلی یا میزان تغییر قیمت یک دارایی نسبت به سایر دارایی ها کمک می کند.

مثال 1. 

در سوم فوریه 2022، سهام شرکت متا (فیس بوک) 26 درصد سقوط کرد. تقریبا می توان گفت که این بزرگترین سقوط سهام شرکتی آمریکا در چند وقت اخیر است. 

دلیل افزایش شدید نوسانات، صورت های مالی بود که انتظارات سرمایه گذاران را برآورده نکرد. شرکت مارک زاکربرگ در مرکز رسوایی های مربوط به افشای مکرر اطلاعات کاربران قرار گرفته بود. بنابراین، زیان بخش های فردی فیس بوک و بدترین پیش بینی درآمد منجر به این شد که معامله گران، سرمایه گذاری در سهام این شرکت را ضرر ده ببینند. 

مهم! نوسان، یک پارامتر نسبی است. بنابراین همیشه نسبت به دیگر دارایی ها و بازه های زمانی محاسبه می شود.

مثال 2. 

فرض می کنیم، محدوده حرکتی یک دارایی به طور متوسط در روز 0.5 درصد می باشد. اما در پنج روز اخیر، 1.5 تا 2 درصد حرکت داشته است. بنابراین می توان نتیجه گرفت که میزان نوسانات این دارایی در پنج روز اخری افزایش داشته است. 

مثال 3. 

پویایی تغییرات قیمت شاخص S&P 500، روزانه 0.1 تا 0.2 درصد است. پویایی تغییرات قیمت BTC نیز به طور متوسط 2 تا 3 درصد است. در این حالت می توان نتیجه گرفت که نوسانات بازار بیت کوین از نوسانات بازار S&P 500 بیشتر است. 

انواع نوسان

در حالت کلی، معامله گران بین نوسانات کم، متوسط و زیاد تفاوت قائل هستند:

• کمتر از 20 درصد – به عنوان نوسان سهام کم در نظر گرفته می شود. این حالت نشان دهنده دیدگاه خوشبینانه شرکت کنندگان بازار است. هرچه مقدار شاخص (اندیکاتور) از این عدد پایین تر بیاید، احتمال برگشت روند سریع و حرکت در جهت مخالف بیشتر می شود. در اغلب اوقات سرمایه گذاران از این سیگنال برای فروش سهام و بستن معامله استفاده می کنند. در صورت وجود نوسانات پایین، باید قبل از برگشت روند، سود خود را خارج کنید.

• 20 تا 30 درصد – به معنای وجود نوسانات متوسط در بازار است. نوسان در این محدوده نمی تواند هیچگونه سیگنالی به سرمایه گذار ارائه دهد.

• 40 درصد یا بیشتر – نشانه وجود پنیک (یا نوسانات بالا) در بازار است. معمولا پس از بوجود آمدن این میزان از نوسان، یک حرکت نزولی شارپ در بازار رخ می دهد. این حالت، سیگنالی برای سرمایه گذار به منظور جستجوی نقطه ورود می باشد. به محض اینکه سطح نوسان کاهش یافت، قیمت سهام دوباره افزایش خواهد یافت. بنابراین، این بهترین زمان برای خرید سهام و دارایی های دیگر است. 

توجه داشته باشید که این سطوح بیشتر در بازار های سنتی سهام و آپشن استفاده می شوند. بازار رمز ارز ها همانند بازار سهام با نوسانات بالا می باشد، بنابراین تغییرات 20 تا 40 درصد کاملا برای این بازار عادی می باشد. 

دو نوع نوسان وجود دارد، تاریخی (historical) و ضمنی (implied). نوسان تاریخی، همان انحراف استاندارد (standard deviation) فعلی از مقدار میانگین قیمت، در یک دوره مشخص می باشد. نوسان ضمنی یا پیش بینی شده، همان نوسانات آینده بازار است، که در محاسبات آن نوسانات تاریخی و تاثیرات احتمالی رویداد های بعدی نیز در نظر گرفته شده است. 

نوسانات تاریخی / تحقق یافته

نوسان تاریخی (Historical volatility) برابر است با انحراف استاندارد بازده دارایی در یک دوره زمانی معین بر اساس داده های تاریخی. در این فرمول، مقدار میانگین بر اساس تاریخچه قیمتی سال قبل محاسبه می شود و پس از آن محاسبات انحراف استاندارد انجام می شود. هرچه میانگین قیمت انحراف بیشتری داشته باشد، نوسان نیز بالاتر است. 

نوسانات تاریخی چه اطلاعاتی را برای سرمایه گذار فراهم می کنند:

• عرض محدوده نوسانات. سرمایه گذاران می توانند میزان افزایش نوسانات بازار را با توجه به عکس العمل های بازار در گذشته به اخبار مشابه، پیش بینی کنند . برای مثال، سرمایه گذاران می دانند که در طی پنج سال اخیر، پس از انتشار گذارشات فصلی، نوسانات یک سهم نهایتا 5 درصد افزایش یافته است. بنابراین آنها این مورد را در سیسستم معاملاتی خود لحاظ می کنند. 

• دفعات تکرار اسپایک های (حرکات شارپ) نوسانی. این مورد نشان دهنده این است که قیمت هر چند وقت یک بار به یک رویداد خاص واکنش شارپ نشان می دهد، از چه مراحلی عبور می کند و با چه سرعتی به مقدار میانگین خود باز می گردد. 

• مدت زمان اسپایک های نوسانی. برای مثال، در روز اول قیمت یک دارایی به اندازه 10 درصد افزایش می یابد، اما در روز بعد به مقدار میانگین خود باز میگردد. یک دارایی دیگر در طول یک هفته به اندازه 10 درصد افزایش پیدا می کند (البته چنین اسپایک هایی عادی نیستند). در هر دو مورد، بازار از نوسانات بالایی برخوردار است، اما در معاملات آنها باید از سیستم های معاملاتی متفاوتی استفاده کرد. 

باید بدانید که پارامتر های نوسان ضمنی بر اساس اطلاعات ارائه شده توسط نوسانات تاریخی، ایجاد می شوند. 

نوسانات ضمنی

نوسان ضمنی (Implied volatility) یک اندیکاتور پیش بینی پویایی قیمت بر اساس مقادیر تاریخی و ریسک های احتمالی است. نوسانات تاریخی و ضمنی در تئوری های اقتصادی دو مسئله جداگانه هستند، اما معمولا سرمایه گذاران این دو را از هم جدا نمی بینند. آنها پویایی تغییرات قیمت در گذشته را تحلیل می کنند و بر اساس آن محدوده حرکتی دوره فعلی را تعیین می کنند، و پس از تعیین این محدوده پیش بینی خود را انجام می دهند. 

چه عواملی بر نوسانات تاثیر گذار هستند؟

دلایل نوسانات بازار می توانند بیرونی یا درونی باشند. به عکس العمل بیشتر معامله گران به یک رویداد، عامل بیرونی گفته می شود. برای مثال، انتشار داده های اقتصادی یا فورس ماژور. حرکات مصنوعی بازار با استفاده از حجم های معاملاتی بالا به منظور حرکت دادن قیمت به یک جهت خاص، از عوامل درونی محسوب می شود. 

عرضه و تقاضا

به بازاری که حجم معاملاتی خریداران و فروشندگان آن باهم برابر باشد، بازار با ثبات گفته می شود. اگر با قیمتی که فروشنده تعیین می کند بلافاصله یک خریدار وجود داشته باشد، عملا بازار تغییر نمی کند. اما اگر یک عدم تعادل در بازار وجود داشته باشد، قیمت شروع به حرکت می کند. برای مثال، اگر تقاضا به میزان زیادی افزیاش پیدا کند، فروشندگان نمی توانند چنین میزان از تقاضایی را به طور کامل پوشش دهند و در نتیجه قیمت افزایش پیدا می کند. در چنین بازاری "نوسان در حال افزایش است". 

مثال.

ده فروشنده قصد دارند سیب خود را با قیمت 2 دلار به بفروش برسانند. یازده خریدار به بازار می آیند، و هرکدام می خواهند یک سیب بخرند. اگر ده خریدار حاضر باشند که به ازای یک سیب 2 دلار بپردازند، پس خریداری که نمی تواند سیب بخرد مجبور است قیمت را تا 2.1 دلار افزایش دهد، بنابراین این فرد با این کار هم قیمت را افزایش داده و هم توانسته اولویت معامله را به خود اختصاص دهد. در چنین حالتی نوسان کم است.

حال فرض می کنیم بیست خریدار وارد بازار شده اند، اما فقط 10 سیب برای آنها وجود دارد. در چنین شرایطی قیمت سیب بلافاصله دو برابر می شود. بنابراین می توان گفت که در این بازار نوسان بالاست. 

اخبار مهم

معاملات فاندامنتالی بر اساس اخبار انجام می شوند. اگر اطلاعات ارائه شده با پیشبینی های موجود همخوانی داشته باشد، میزان نوسانات تغییر نخواهد کرد. اگر اختلاف زیادی بین اطلاعات ارائه شده و پیشبینی ها باشد، یک عدم تعادل در میان خریداران یا فروشندگان به وجود خواهد آمد و نوسان افزای خواهد یافت.

مثال.

واکنش سرمایه گذاران به داده های اقتصادی، تصمیم سهامداران برای پرداخت سود سهام (شکاف سود سهام)، و غیره. در مقاله "گزارش اشتغال غیر کشاورزی چیست" بطور کامل در مورد چگونگی معاملات نوسانی مبتنی بر فاندامنتال، با استفاده از تقویم اقتصادی توضیح داده شده است. 

تغییرات آب و هوا، بلایای طبیعی یا رویداد های ژئوپلیتیک

این مورد، شامل تمام رویداد هایی است که به طور ناگهانی رخ می دهند و باعث تغییرات نوسان می شوند. هر رویداد غیر منتظره ای مردم را به انجام واکنش های مشابه تشویق می کند، بخصوص خرید و فروش دارایی ها. البته این مورد به شرایط آن زمان و رویدادی که اتفاق افتاده بستگی دارد. در چنین شرایطی میزان عرضه یا تقاضا آنقدر افزایش پیدا می کند که باعث ایجاد کمبود دارایی در خریداران یا فروشندگان می شود. در نتیجه، قیمت در کوتاه مدت به میزان قابل توجهی افزایش پیدا می کند. 

مثال. 

درگیری ژئوپلیتیک روسیه که در فوریه 2022 آغاز شد منجر به افزایش شدید نوسانات روبل روسیه شد، که البته چنین حالتی در سال 2020 نیز در محدوده کوچکتری رخ داد بود.

تغییر فصل ها

تغییرات نوسان در فصل های مختلف را می توان به راحتی در بلند مدت مشاهده کرد. دلیل اصلی نوسانات فصلی، تغییر عرضه و تقاضا در دوره های خاصی از سال است.

مثال.

با شروع فصل گرما، میزان تقاضا برای برق، نفت و گاز افزایش پیدا می کند. بنابراین افزایش تقاضا منجر به افزایش قیمت می شود. در نمودار، این نوع نوسانات ممکن است کوتاه مدت باشد زیرا مصرف کنندگان و تولیدکنندگان عمده سوخت سعی خواهند کرد به روش های مختلف نوسانات را مهار کنند.

معامله گران

نوسانات می تواند تحت تأثیر مارکت میکر های بزرگی باشد که در کوتاه مدت بازار را تکان می دهند. گاهی اوقات یان نوسانات به نفع آنها است، اما گاهی اوقات بازار به طور غیر متعارف به افزایش نوسان واکنش نشان می دهد.

مثال. 

در پایان دسامبر 2021، ایلان ماسک یک سلفی با سگ خود به اسم فلوکی که لباس بابانوئل به تن داشت، توییت کرد. این فقط یک توییت قبل کریسمس ساده بود اما سرمایه گذاران آن را جدی گرفتند. ارزش سانتا فلوکی (HOHOHO) ناشناس، ظرف چند ساعت 5000 درصد افزایش یافت.

در سال 2021، به دلیل اقدامات ماسک، انفجارات نوسانی مشابهی در سایر ارزهای دیجیتال مانند DOGE، VikingsChain، Viking Swap و Space Vikings رخ داد. در سپتامبر 2021، تغییر تام فیسبوک به متا باعث افزایش نوسانات چندین رمز ارز حوزه متاورس در بخش GameFi شد. 

احساسات

ترس یکی از دلایل اصلی نوسانات بازار است، که باعث می شود قیمت در مواقع خاص همانند بهمن عمل کند. بیشتر اوقات در هنگام "کاهش تورم" حباب های اقتصادی و بحران های مالی جهانی مشاهده می شود. معمولا پس از چنین رویداد هایی ترس معامله گران باعث فروریختن بازار ها به میزان 50 درصد یا بیشتر می شود. 

مثال.

سقوط بازار در هنگام بحران dot-com و بحران وام مسکن. سقوط بازار رمز ارز در ژانویه 2018. 

فرمول محاسباتی نوسان

چندین روش برای محاسبه نوسان وجود دارد.

1. یک محاسبه ساده برای نوسانات فعلی قیمت:

• در محاسبات مقدار مطلق، نوسان یعنی حرکت قیمت در یک بازه زمانی. بطور مثال برای محاسبه نوسانات روزانه می توانید سقف و کف یک کندل روزانه را باهم تفریق کرده و میزان نوسات آن روز را با روز های قبل مقایسه کنید. 

• در محاسبات مقدار درصدی، شما کافیست قیمت امروز را با روز گذشته مقایسه کنید. یعنی اگر قیمت یک دارایی در روز گذشته 100 دلار بود و امروز 103 دلار است، می توان نتیجه گرفت که قیمت 3 درصد افزایش داشته اشت. این شاخص در پورتال های تحلیلی به طور کامل توضیح داده شده است.

مقدار میانگین بر اساس اصل میانگین حسابی محاسبه می شود.

مثال ده روزه: D1 = High(1) − Low(1)

به طور مشابه برای D2-D10: D = (D1+...+D10)/10

2. محاسبات نوسان تاریخی: 

نوسان دوره مربوط به اندیکاتور انحراف استاندارد می باشد که سپس با مقدار "SQRT(T)" تنظیم می شود، جایی که T بازه زمانی تاریخی است. در بخش بعد به طور کامل تجزیه و تحلیل شده است. 

St.Dev = SQRT[(∑(Х(i)−Хav)^2)/(n−1)]

SQRT نشان دهنده جذر می باشد. 

X(i) نشان دهنده یک مقدار از نمونه واحد است

Xav مقدار نمونه است

N تعداد عناصر موجود در نمونه است

در نظریه های اقتصادی، یک فرمول دیگر برای انحراف استاندارد با مخرج «n» به جای «n-1» وجود دارد. هر دو فرمول قابل اجرا هستند.

چطور نوسان را در فایل اکسل محاسبه کنیم؟

الگوریتم محاسباتی: 

1. قیمت ها را در یک فایل اکسل آپلود کرده و فرمت مورد نظر را تنظیم کنید. ستون های اضافی را حذف کنید. در محاسبات خود فقط از قیمت های پایانی (قیمتی که کندل در آن بسته می شود) استفاده کنید. 

2. در پایان هر روز، تغییرات قیمت را نسبت به روز قبل محاسبه کرده و آن را به درصد یادداشت کنید. 

3. مقدار کل دوره را با کشیدن فرمول به بقیه خانه های جدول، مثلا به مدت دو هفته، محاسبه کنید.

4. با قرار دادن مقادیر انحراف روزانه در فرمول STDEV.S می توانید انحراف استاندارد را برای کل دوره محاسبه کنید.

5.اگر می خواهید تاریخچه سالانه نوسانات یک بازار را محاسبه کنید از این روش استفاده کنید: 

• نوسان را با استفاده از فرمول انحراف استاندارد برای یک هفته (یعنی پنج روز معاملاتی) محاسبه کنید. عدد بدست آمده را در SQRT(52) ضرب کنید. در این فرمول SQRT نشان دهنده جذر می باشد و عدد 52 نیز نشان دهنده تعداد هفته های معاملاتی در طول یک سال است. 

جمعبندی. بسیاری از منابع فرمول انحراف استاندارد را برای محاسبه نوسانات ارائه می دهند، اما روی داده های منبع تمرکز نمی کنند. در اینجا، ما بجای استفاده از قیمت های پایانی از پویایی تغییرات قیمت به ازای مقدار اختصاصی یک نمونه، استفاده می کنیم 

نوسانات بازار به نفع ماست یا ضرر ما؟

معامله فارکس یعنی کسب سود از اختلاف قیمت فعلی یک ارز، نسبت به قیمت آینده آن. در این بازار نوسان در قالب اسپرد شناخته می شود: هرچه این مقدار بزرگتر باشد، سرعت تغییرات قیمت نیز بیشتر می شود. بنابراین، معامله گر می تواند در زمان کمتر سود بیشتری بدست آورد. با این حال، اگر قیمت در جهت مخالف پیش بینی شما حرکت کند، باید بدانید که ریسک از دست دادن سرمایه در بازار های پر نوسان بیشتر است. 

به دلایل زیر نوسان می تواند به نفع شما باشد: 

• نوسان بالا نشان می دهد که دارایی مورد نظر برای معامله گران جذاب است و میزان فعالیت در آن بالاست، بنابراین باید از نقدینگی بالایی نیز برخوردار باشد. توجه داشته باشید که وجود نوسان بالا در دارایی هایی که حجم معاملاتی پایینی دارند نشان دهنده وجود استراتژی پامپ و دامپ در آن بازار است.

• نوسانات بالا باعث می شود که قیمت سریع تر حرکت کرده و معامله گر زود تر به سود برسد.

از طرفی دیگر نوسان می تواند به ضرر شما باشد: 

• در زمانی که بیشترین نوسان در بازار وجود دارد، میزان اسپردی که باید بپردازید بیشتر می شود و امکان وجود اسلیپیج نیز (به دلیل عدم تعادل عرضه و تقاضا در سفاشات مشتریان) افزایش می یابد. 

• افزایش نوسان نشانه بی ثباتی یک بازار است. زمان هایی که بازار کف یا سقف های بسیار بزرگی تشکیل می دهد، ترس و طمع در بازار زیاد شده و قیمت غیر قابل پیش بینی می شود. 

• در بازار هایی که نوسان بالایی وجود دارد میزان ریسک نیز بالا است. نوسانات فاندامنتالی می توانند در هر دو جهت حد ضرر معاملات شما را فعال کنند. 

شاید فکر کنید که نوسان عامل چندان مهمی نیست و بیشتر سیستم های معاملاتی، مستقیما بر اساس نوسان طراحی نشده اند، اما باید به شما تذکر دهم که نادیده گرفتن تاثیرات آن نیز اشتباه بزرگی است. تا زمانی که دریا آرام است مردم می خواهند در آن شنا کنند اما به محض شروع شدن طوفان هر کس رفتار متفاوتی از خود نشان می دهد. بعضی ها سعی میکنند سریعا دست به کار شده و با تخته موج سواری خود بلند ترین موج ها را شکار کنند. دیگران از طوفان فرار کرده و یا تا زمان پایان طوفان در چادر های خود پنهان می شوند. 

این مثال در مورد معامله گری نیز صدق می کند. نوسان بالا برای بعضی از معامله گران به معنای خروج از بازار و منتظر ماندن برای پایان نا آرامی بازار است . از طرفی دیگر نوسان بالا برای بعضی از معامله گران به معنای فرصتی مناسب برای بدست آوردن یک سود سریع و رشد حساب است. 

اندیکاتور های نوسان

اندیکاتور های نوسانی تغییرات قیمت را نسبت به دوره های قبلی مقایسه کرده و نمایش می دهند. اندیکاتور های نوسانی و ابزار های مرتبط با آن در لیست زیر نام برده شده اند: 

1. ATR. اندیکاتور میانگین محدوده واقعی (Average True Range) وظیفه دارد تفاوت کف و سقف های کندل فعلی را نسبت به قیمت بسته شدن کندل محاسبه کند. در این محاسبات از مقدار حداکثر سه عدد استفاده می شود. ATR یکی از اندیکاتور های اصلی برای ارزیابی نوسانات بازار است. اگر خط ATR به سما بالا حرکت کند نوسانات بازار افزایش پیدا می کند. در مقاله "اندیکاتور ATR: سطح معاملاتی خود را با اندازه گیری نوسان ارتقاء دهید" می توانید در مورد این اندیکاتور اطلاعات بیشتری کسب کنید. 

2. Bollinger Bands. اندیکاتور باند های بولینگر، یک اندیکاتور کانال است که انحراف قیمت را نسبت به مقدار میانگین فعلی آن نشان می دهد. خط میانی این اندیکاتور یک میانگین متحرک است. مرز های کانال نیز میانگین های متحرکی هستند که نسبت به انحراف استاندارد تنظیم شده اند. باز شدن کانال نشان دهنده افزایش نوسانات بازار است. هرچه قیمت از خط میانه فاصله ی بیشتری بگیرد، نوسانات بازار نیز بیشتر است و احتمال برگشت روند نیز بالاتر است. در مقاله "اندیکاتور باند های بولینگر در استراتژی های فارکس" می توانید اطلاعات بیشتری در مورد چگونگی استفاده در سیستم های معاملاتی و تنظیمات این اندیکاتور کسب کنید. 

3. CCI. این اندیکاتور مقدار انحراف قیمت از میانگین آن را مورد بررسی قرار می دهد. CCI روش محاسباتی پیچیده ای برای مقدار انحراف دارد. از این ابزار می توان در ترکیب با اندیکاتور های روند نما استفاده کرد. 

4. Parabolic SAR. یک اندیکاتور روند نما می باشد که از آن به منظور تعیین نقاط پیوت استفاده می شود. در مقاله "اندیکاتور پارابولیک سار: فرمول، بهترین تنظیمات و استراتژی ها" می توانید اطلاعات بیشتری در مورد این اندیکاتور بدست آورید. 

5. پورتال های تحلیلی به عنوان یک ابزار خبری با ویژگی های اضافه، عمل می کنند. برخی از منابع تحلیلی، علاوه بر ارائه اطلاعات مربوط به تغییرات پویایی قیمت به صورت روزانه یا هفتگی، ویژگی دیگری دارند که معامله گر اجازه می دهد نماد های معاملاتی را بر اساس بیشترین یا کمترین نوسان دسته بندی کند. در لیست زیر تعدادی از پورتال های تحلیلی که چنین امکانات و فیلتر هایی را برای شما فراهم می کنند، نام برده شده اند: 

• TradingView. یکی از ویژگی های اصلی این پورتال، فیلتر کردن نماد های مالی پر نوسان بر اساس کشور، حجم معاملتی و غیره می باشد. 

• Investing. این پورتال به معامله گران اجازه می دهد که نوسانات ارز را با استفاده نمودار های هیستوگرامی دنبال کنند. در بخش تنظیمات می توانید محاسبات نمودار را بر روی یک هفته قرار دهید. 

کدام بازار ها از نوسانات بالایی برخوردارند؟

در بلند مدت، هر بازار مقدار متوسطی از نوسانات و ریسک را به همراه دارد. 

نوسانات بازار سهام

بازار سهام با نوسان متوسط و میزان ریسک متوسط شناخته می شود که البته به موارد دیگری همچون حوزه اقتصادی، عوامل فاندامنتال و غیره، نیز بستگی دارد. شاخص های سهام می توانند روزانه به اندازه 0.5 تا 1 درصد نوسان داشته باشند. 

ویژگی های بازار: 

• بلو چیپ ها نسبت به سهم های دسته دومی، از نوسانات کمتری برخوردار بوده و روند با ثبات تری دارند. 

• کمترین نوسان و بیشترین ثبات مربوط به سهام شرکت هایی است که تولیدات یا خدمات آنها حتی در زمان بحران های جهانی تقاضای بالایی دارند. برای مثال، شرکت های فعال در حوزه کالاها و خدمات مصرفی. بیشترین میزان نوسان مربوط به شرکت های فعال در حوزه بیوتکنولوژی می باشد، چرا که سهام این شرکت ها کاملا وابسته به نتایج آزمایشات و توسعه تکنولوژی است. 

• بیشترین میزان نوسانات در زمان انتشار گزارشات مالی اتفاق می افتد. 

• به طور میانگین، شاخص های سهام، نوسانات پایین تری نسبت به سهام شرکت ها دارند. 

سهم هایی که از نوسانات بالایی برخوردارند

زمانی که نوسانات کل بازار بورس افزایش می یابد، سهام بیشتر شرکت ها نیز دچار نوسان می شوند. با این حال، سهم هایی وجود دارند که بدون توجه به شرایط بازار و به خودی خود از نوسان بالایی برخوردارند.

ال 1. Walmart (WMT). 

وال مارت، یکی از بزرگترین شرکت های عمده فروشی و خرده فروشی است که توانسته با وجود نوسانات نسبتا بالا رشد پایداری داشته باشد. این شرکت یکی از بزرگترین خرده فروشان جهان است که سهام آن کاملا وابسته به عرضه تولید گنندگان و تقاضای مصرف کنندگان است. بنابراین، در طول بحران سال 2008 و همه گیری کرونا در 2020 – 2021، سهام این شرکت در هر دو جهت نوسانات شدیدی را تجربه کرد. 

مثال 2. Amgen (AMGN).

Amgen یکی از بزرگترین شرکت های بیوتکنولوژی جهان است. این شرکت عمدتا در زمینه تحقیقات ژنتیک و توسعه دارو های سرطان فعالیت دارد. نوسانات بالای این شرکت بیشتر مربوط به داده های اقتصادی، نتایج تحقیقات و دریافت مجوز ها است. 

توجه! از آنجایی که تقاضای همیشگی برای محصولات McDonald's و Pepsico وجود دارد، سهام این شرکت ها از نوسانات نسبتا پایینی برخوردار است. با این حال، در زمان کاهش فروش این شرکت ها در دوران همه گیری، سهام آنها تقریبا بیشترین سقوط را در میان شرکت های فعال در این حوزه داشت. 

سهم هایی که از نوسانات پایینی برخوردارند

شرکت هایی که تقاضای ثابتی برای تولیدات آنها وجود دارد از نوسانات پایینی برخوردارند. محصولات این گونه شرکت ها بدون توجه به وضعیت بازار، قدرت خرید و سایر عوامل، همیشه محبوب هستند. همچنین برخی شرکت های فعال در حوزه تکنولوژی نیز رشد ثابت و نوسانات پایینی از خود نشان داده اند. قیمت سهام آنها توسط داده های مثبت مالی و معرفی اختراعات جدید حمایت می شود. 

مثال 1. مایکروسافت (MSFT).

مایکروسافت یکی از غول های حوزه فناوری است که به حدی بزرگ و قدرتمند شده که امروزه با رهبران دیگر حوزه ها رقابت می کند. علاوه بر توسعه نرم افزار و تکنولوژی، این شرکت فراملی با متا (فیسبوک) در فناوری های متاورس، واقعیت مجازی و واقعیت افزوده، رقابت می کند. افت هایی که در قیمت این سهام در طول پنج سال گذشته دیده می شود بیشتر به دلیل کرونا و معکوس شدن روند کلی بازار سهام ایالات متحده در پس ‌زمینه سیاست ‌های فدرال رزرو و درگیری ‌های ژئوپلیتیک است.

مثال 2. Procter & Gamble (PG). 

این شرکت یکی از بزرگترین شرکت های حوزه کالاهای مصرفی است. معامله گران معمولا از سهام PG برای تقسیم بندی ریسک سبد معاملاتی خود استفاده می کنند. اگرچه قیمت سهام Procter & Gamble در طول بحران های جهانی کاهش می یابد، اما در بلند مدت یک روند صعودی با ثبات دارد. 

توجه! در زمان هایی که شرایط کلی بازار تغییر می کند، نوسان نیز کاهش می یابد، برای مثال در هنگام تغییرات اقتصاد جهانی، بخش خصوصی و غیره. در صورت وجود مشکلات داخلی در یک شرکت، نوسانات سهم آن شرکت می تواند به حد زیادی افزایش پیدا کند، بطور مثال، در زمان کشمکش های داخلی شرکت.  

نوسانات بازار فارکس

بازار مبادلات ارز های خارجی، به داشتن نوسانات پایین و ریسک متوسط معروف است. تمام کشور های شرکت کننده در این بازار علاقه دارند که ارز ملی و تراز پرداخت های خود را ثابت نگه دارند. بنابراین دولت ها سعی می کنند که نرخ های مبادلاتی را در یک محدوده باریک نگه دارند. 

ویژگی های فارکس: 

• جفت ارز های "اگزاتیک" بیشترین نوسان را دارا می باشند. در زمان معامله اینگونه جفت ارز ها ممکن است اسلیپیج رخ داده یا اسپرد تا حد زیادی افزایش یابد. 

• نوسانات یک ارز تا حد زیادی بستگی به شرایط اقتصادی آن کشور دارد. 

• به دلیل نوسانات نسبتا پایین، از جفت ارز ها معمولا در استراتژی های روزانه استفاده می شود. 

نوسانات بازار رمز ارز ها

بازار رمز ارز، پر نوسان ترین و پر ریسک ترین بازار جهان است. رهبران این حوزه، بیت کوین و اتریوم هستند. نوسانات روزانه این رمز ارز ها به طور متوسط 1-2٪ است.

ویژگی های بازار: 

• این بازار به شدت تحت تاثیر عوامل فاندامنتال و "احساسات جمعی" می باشد. چند اظهار نظر از افراد بزرگ این بازار یا اقدامات سازمان های نظاریتی می توانند باعث افزایش نوسانات به میزان 5 تا 7 درصد در روز باشد و بازار در یک هفته 10 تا 12 درصد یا بیشتر در یک جهت حرکت کند.

• هرچه سکه مورد نظر گم نام تر باشد، نوسانات بالاتری نیز دارد. در زمان هایی که بازار رشد فعالی از خود نشان می دهد، درصد افزایش آلت کوین ها از بیت کوین بیشتر می شود. با این حال، در زمان رکود نیز سقوط آنها نسبت به بیت کوین بیشتر است. 

بازار رمز ارز به دلیل نوسانات بالا، از اسپرد بالایی برخوردار است.

نوسانات بازار کالا

بازار کالا در یازه های زمانی بلند مدت از نوسانات متوسطی برخوردار است که البته میزان این نوسانات در دارایی های مختلف می توانند تا حدودی متفاوت باشند. 

ویژگی های بازار: 

• طلا یک دارایی امن محسوب می شود. نوسانات این بازار در هنگام روند های نزولی جهانی، افزایش پیدا می کنند. برای مثال، در دوران همه گیری یا بحران وام مسکن. 

• قیمت منابع انرژی در فصل های سرد افزایش پیدا می کند. البته محدوده قیمتی اینگونه کالا ها، بع عوامل فاندامنتالی همچون، عوامل ژئوپولیتیک، میزان تولید، و غیره بستگی دارد. 

• معمولا از نماد های مالی بازار کالا به منظور تقسیم ریسک سبد معاملاتی استفاده می شود.

معامله گران چطور از نوسانات بازار استفاده می کنند؟

ایده های استفاده از نوسانات بازار در سیستم های معاملاتی: 

• اسکالپینگ. اسکالپینگ یک استراتژی برای کسب سود از نوسانات قیمت (در هر دو جهت) در تایم فریم های پایین است. اسکالپر ها نیاز به تحلیل روند اصلی بازار ندارند. آنها می توانند حتی در بازار های بدون روند نیز کسب سود کنند، البته به شرطی که رینج محدوده سایدوی به اندازه ای بزرگ باشد که سود مورد نظر اسکالپرد با محاسبه اسپرد، قابل کسب باشد. در این روش، معامله گر محدوده تقریبی قیمت را تعیین می کند و زمانی که قیمت از مرزهای مخالف این محدوده باز می گردد، معامله خود را در داخل کانال قیمت باز می کند. در مقاله "اسکالپینگ در بازار فارکس: معنی، استراتژی و بهترین اندیکاتور ها" می توانید اطلاعات بیشتری در مورد روش های اسکالپینگ و اندیکاتور های قابل استفاده در آن، کسب کنید. 

• معامله با کمک تحلیل فاندامنتال. در زمان انتشار اخبار، نسوانات بازار تا حد زیادی افزایش می یابد، بخصوص زمانی که اخبار اصلی با پیشبینی ها مطابقت نداشته باشند. در این روش، یکی از گزینه ها معامله با سفارشات در حال انتظار (pending order) است که در هر دو جهت در فاصله ای بیشتر از محدوده معمول حرکت قیمت قرار می گیرند. در مقاله "تحلیل فاندامنتال" می توانید اطلاعات بیشتری در مورد این روش معاملاتی بدست آورید. 

• معاملات روند. یعنی جستجوی برای روند های قدرتمند بازار که ممکن است توسط عوامل فاندامنتال یا فعالیت مارکت میکر ها ایجاد شده باشند. اندیکاتور های نوسانی، اسیلاتور ها و الگو ها، می توانند سیگنال پایان روند را به شما ارائه دهند. در اینجا می توانید اطلاعات بیشتری در مورد استراتژی ها معامله در روند بدست آورید. 

معامله گرانی که استراتژی های محافظ کارانه ای دارند، ترجیح می دهند با افزایش نوسانات معامله خود را ببندند یا ریسک های آن را محدود کنند. 

توجه! شما نمی توانید همیشه از نوسانات بازار به عنوان یک نشانگر (اندیکاتور) برای ریسک استفاده کنید. مثال‌هایی وجود دارد که دارایی‌ هایی با اسپرد قیمتی بالا در بلند مدت بازدهی بالاتری نشان می‌دهند در حالی که در کوتاه ‌مدت ریسک بالایی دارند.

جمعبندی

• نوسان یک شاخص نسبی است که محدوده حرکتی قیمت را در یک دوره زمانی مشخص، نشان می دهد. اگر بازار از نوسانات بالایی برخوردار باشد، یعنی دامنه نوسانات بیشتر از پارامتر اصلی است. 

• افزایش نوسان به معنای افزایش دامنه نوسان و سرعت تغییرات قیمت در محدوده است. 

• هرچه نوسان بالاتر باشد، پتانسیل سود و ضرر شما نیز افزایش می یابد. 

• از نوسانگر ها، اندیکاتور های روند نما و ATR برای ارزیابی شدت تغییرات قیمت استفاده می شود. میزان پویایی و نوسانات بازار ها در پورتال های تحلیلی همانند TradingView، Investing و غیره منتشر می شوند. 

• بیشترین میزان نوسان مربوط به بازار رمز ارز ها بوده و کمترین میزان نوسان مربوط به بازار فارکس است. 

• اگر نتوانید تاثیرات نوسان را در استراتژی خود کنترل کنید قطعا این عامل می تواند مشکلاتی برای شما ایجاد کند اما اگر بتوانید آن را در معاملات خود لحاظ کنید میتواند سریع تر شما را به سود برساند.